بصیرت مداحی

صداها(حرکات)در قرآن

در تلفظ و خواندن حروف و کلمات قرآن، صداها نقش مهمی دارند. کلیه کلمات در زبان عربی با شش صداخوانده می‌شوند. درواقع صداها امکان تلفظ صحیح کلمات را برای ما فراهم می‌کند. و تلفظ کلمات رابرای ما امکان پذیر می‌سازند. صداها به دو دسته تقسیم می‌شوند.

۱-صداهای کوتاه ( ــَــِــــُــ )

۲-صداهای کشیده(  ـَـ ا ،  ـِـ ی ،  ـُـ و )

صداهای کوتاه:

فتحه: اولین صدای کوتاه، فتحه ( ــَــ ) می‌باشد. به هنگام تلفظ حروفی که دارای علامت فتحه باشند، دهان گشوده و باز می‌شود. هر حرف با صدای فتحه یک بخش کلمه را تشکیل می‌دهد. حروفی که دارای علامت فتحه باشند را مفتوح می‌نامند. باید توجه کنیم درهنگام خواندن صدای فتحه را بیش از حد نکشیم.

تمرین: کلمات زیررا ابتدا به صورت بخش، بخش و سپس کامل بخوانید

کسره: دومین صدای کوتاه،کسره (ــِــ ) می‌باشد. به هنگام تلفظ حروفی که  دارای علامت کسره باشند، دهان به طرف پایین متمایل می‌شود. هرحرف با صدای کسره یک بخش کلمه را تشکیل می‌دهد. حروف دارای علامت کسره را مکسور می‌نامند. در لهجه ی عربی صدای کسره شبیه ( ای) ولی بدون کشش تلفظ می‌شود.

تمرین: کلمات زیررا ابتدا به صورت بخش، بخش و سپس کامل با لهجه عربی بخوانید

ضمه: سومین صدای کوتاه،ضمه (ــُــ ) میباشد. به هنگام تلفظ حروفی که دارای علامت ضمه باشند، لبها جمع می‌شوند. هرحرف با صدای ضمه یک بخش کلمه را تشکیل می‌دهد. حروف دارای علامت ضمه رامضموم می‌نامند. در لهجه عربی صدای ضمه شبیه (او) ولی بدون کشش تلفظ می‌شود.

تمرین: کلمات زیر را ابتدا بخش، بخش و سپس کامل و با لهجه عربی بخوانید

صداهای کشیده:

الف مدی: هرگاه بعداز صدای کوتاه فتحه (ــَــ) حرف ( ا ) قرارگیردکه هیچ علامت وحرکتی نداشته باشد، صدای کوتاه فتحه کمی کشیده می‌شود. صدای کشیده ی ( ا ) را الف مدی می‌نامند. هر حرف با صدای کشیده ی الف مدی یک بخش ازکلمه را تشکیل می‌دهد. دقت داشته باشید که به جز ۸ حرف (خ، ر، ص، ض، ط، ظ، غ، ق ) که مانند ( آ ) فارسی خوانده می‌شوند بقیه حروف همراه الف مدی دقیقا مانند صدای کوتاه فتحه تلفظ می‌شود با  این تفاوت که در صدای کشیده باید مقداری کشش وجود داشته باشد. باید توجه داشته باشیم که در قرآن های با رسم الخط عربی همیشه حرف قبل از الف مدی فتحه دارد، اما در قرآن هایی که با رسم الخط  فارسی نوشته شده است، فتحه را نمی‌نویسند

رسم الخط عربی: قال، رسم الخط  فارسی: قال یا قال.

تمرین: کلمات زیر را ابتدا بخش بخش و سپس کامل و با لهجه ی عربی بخوانید.

نکته:گاهی بعد از صدای کوتاه فتحه،(الف) کوچک می‌شود،دراین صورت هم صدای فتحه کشیده می‌شود ودر نحوه ی تلفظ هیچ تفاوتی ایجاد نمی‌شود.

یاءمدی: هر گاه بعد از صدای کوتاه کسره (ــِــ )حرف( ی) قرار گیرد که هیچ علامت و حرکتی نداشته باشد، صدای کوتاه کسره کمی کشیده می‌شود. صدای کشیده ی (___ی) را یاء مدی می‌نامند. هر حرف با صدای کشیده ی یاء مدی یک بخش از کلمه را تشکیل می‌دهد. باید بدانیم  که در قرآن های با رسم الخط عربی همیشه حرف قبل از (یاء مدی) کسره دارد، اما در قرآن هایی که با رسم الخط فارسی نوشته شده اند، کسره را نمی‌نویسند و گاهی علامت ( ــِــ ) را نیزاضافه می‌کنند.

رسم الخط عربی: قیل، رسم الخط فارسی: قیل ، قیل.

تمرین: کلمات زیر را ابتدا بخش بخش و سپس کامل و با دقت در اندازه ی کشش ها بخوانید.

صدای کشیده ضمه: هـرگـاه بـعـد ازصدای کوتاه ضـمه (ــُــ )حرف  (و) قرار گیرد که هیچ علامت و حرکتی نداشته باشد، صدای کوتاه ضمه کمی کشیده می‌شود. صدای کشیده ی (ـُ و) را  واو مدی می‌نامند. هرحرف با صدای کشیده ی واو مدی یک بخش از کلمه را تشکیل می‌دهد.در قرآن هایی که با رسم الخط عربی نوشته شده است، همیشه حرف قبل از ( واومدی) ضمه دارد اما در قرآنهای با رسم الخط فارسی، قبل از(واومدی) ضمه را نمی‌نویسند.

تمرین: كلمه هاى زیر را ابتدا به صورت بخش بخش و سپس باهم و با دقت در اندازه ی کشش ها بخوانید.