- مناسبتها، وقایع و اعمال ماه محرم
- مناسبتها، وقایع و اعمال ماه صفر
- مناسبتها، وقایع و اعمال ماه ربیع الأول
- مناسبتها، وقایع و اعمال ماه ربیع الثانی
- مناسبتها، وقایع و اعمال ماه جمادی الأول
- مناسبتها، وقایع و اعمال ماه جمادی الثانی
- مناسبتها، وقایع و اعمال ماه رجب
- سایت قرآنی تنـــــزیل
- سایت مقام معظم رهبری
- سایت آیت الله مکارم شیرازی
- سایت آیت الله نوری همدانی
- سایت آیت الله فاضل لنکرانی
- سایت آیت الله سیستانی
ویژگی های شعر و شاعر
رهبر معظم انقلاب در نیمۀ رمضان سال ۱۳۹۵ در دیدار با جمعی از شاعران برجستۀ کشور ویژگی های لازم برای هر شعر ؛ و انتظارات خود از شاعران را اینطور بیان فرمودند: ۱ـ شعر باید دارای مفاهیم امام شناسی باشد نه اینکه فقط برای گریاندن باشد: خب، بعضی از شعرای ما انصافاً خوب شعر میگویند؛ شعرهای مضموندار خوب راجع به ائمّه (علیهمالسّلام) -چه مراثیشان، چه مدایحشان، چه مناقبشان- و خیلی حرفهای خوبی در شعرهایشان هست لکن بعضی هم نه. کاری کنیم که شعرهای آئینی یک مجموعهای از معارف ائمّه باشد؛ یعنی وقتیکه این شعر را شمادادید به مدّاح و فرض کنید این را در جلسه خواند، این بهقدر چند منبر خوب -که همینجور هم هست- اثر بگذارد. یعنی اگر واقعاً مضامین خوب باشد. اگر شعر خوبی باشد، چون از شیوهی هنری استفاده میشود بهقدر چند منبر خوب اثر میگذارد؛ اگر نه، شعرش همین حرف های متعارف و معمولی و مثلاً همین چیزهایی که ارزش بیان آنچنانی ندارد جز برای گریه گرفتن -که خب گریه گرفتن هم البتّه یک امتیازی است- لکن [هدف] فقط این نیست. ما نگاه کنیم به شعرهایی که امثال کُمِیت و دِعبل و مانند اینها دربارهی ائمّه (علیهمالسّلام) گفتند، ببینیم آنها چهجوری میگفتند، چه میگفتند، چه مضامینی را در آن قصاید بلند میگنجاندند؛ اگر انسان بخواهد شعر خوب بگوید باید اینجور شعری را بگوید. اگر اینها در اختیار مجموعهی ادارهکنندگان این جلسات باشد، البتّه خیلی باارزش است. ۲ـ شعر باید به مسائل روز کشور هم بپردازد: شاعر، سرمایهی کشور است؛ خب، این سرمایه باید در بزنگاهها مورد استفادهی کشور قرار بگیرد؛ این یک استنتاج خیلی روشن و طبیعی است دیگر: آنجایی که کشور -چه در زمینهی مسائل فرهنگیاش، چه در زمینهی مسائل سیاسیاش، چه در زمینهی مسائل اجتماعیاش، چه در زمینهی ارتباطات مردمی و پیوندهای اجتماعیاش، چه در زمینهی مواجههی دشمنان خارجیاش- احتیاج به یک کمکی دارد، خب این ذخیره مثل همان ذخیرهی صندوق توسعهی ملّی که ما اینجا ذخیره میکنیم از پول نفت برای اینکه یک جایی، یک وقتی به درد کشور بخورد و در آنجا استفاده بشود [باید به درد بخورد]. بنابراین اگر چنانچه ما شعری داشته باشیم که نسبت به مسائل جاری کشور هیچ موضعی نداشته باشد، این شعر به کار نیاز کشور نمیآید؛ باید موضع داشته باشد. البتّه شماها میدانید من بارها در همین جلسه گفتهام که من طرفدار این نیستم که حتماً همهی شعری که شماها میگویید شعر موضعدار یا سیاسی یا متعهّد یا آنچنانی باشد؛ نه، گفتن شعر غزلی و شعر عشقی هیچ اشکالی ندارد، بالاخره اینها جزو طبیعتهای شاعر است و شعر میگوید، مانعی هم ندارد امّا حتّی در همان هم -یعنی در همان شعر غزلی و عشقی هم- بایستی جانمایههای هدایت باشد، نه جانمایههای فساد و انحراف؛ این البتّه به جای خود محفوظ، [امّا] غرضم این است که توقّع این نیست که حالا شما شعر که میگویید، همهی یک غزل از اوّل تا آخر ناظر به مسائل سیاسی باشد؛ نه، ممکن است شما سه بیت، چهار بیت از یک غزل را در مفاهیم عاطفی و عشقی و این چیزها مصرف کنید، ناگهان دو بیت مثل یک نِشتری وسطش بیاورید؛ که این کاری بوده که شعرای خوب ما همواره کردهاند؛ یک غزل گفتهاند، منتها در این غزل ناگهان میبینید که دو بیت اشاره به یک مسئلهی حسّاس دارد، آن مسئله را زنده میکند، مطرح میکند. بالاخره شعر شاعر بایستی زنده باشد. ۳ ـ لزوم توجه ویژه به شعر نوحه و سرود: یک مسئله، مسئلهی شعرهایی است که در بین مردم کاربرد زیادی دارد؛ از جمله نوحه و شعرهای مرثیه؛ نوحه خیلی اثر دارد، خیلی میتواند تأثیر بگذارد؛ فرض بفرمایید در کشور حالا ایّام عاشورا یا بعض ایّام عزاداری دیگر، شما ببینید میلیونها افراد و امروز غالباً جوان، میایستند به یک گویندهای که دارد نوحه میخواند گوش میکنند و آن شعر و آن آهنگ در آنها حالت هیجان به وجود میآورد؛ سینه میزنند، گریه میکنند، اعتقاداتشان، احساساتشان، عواطفشان نسبت به مفاهیم دینی بیشتر میشود، این خیلی فرصت مهمّی است؛ ما از این فرصت باید استفاده کنیم. ۴ ـ لزوم ترجمه اشعار سروده شده به زبان های دیگر: من اعتقادم این است که در زمینهی شعر کارهای نکرده زیاد است؛ همچنانکه گفتیم. یکیاش مسئلهی ترجمه است؛ این کار، کار لازم است. شعر فارسی در زمینههای مختلف [ترجمه شود]. حالا مثلاً شعر فلسطین، شعر دفاع مقدّس، شعر زنان، شعر مربوط به مسائل منطقه؛ شعر یمن، اینها تدوین بشود، ترجمه بشود، ترجمه به عربی، ترجمه به اردو و انگلیسی و ترجمه به بعضی از زبانهای دیگر، ترجمههای خوب، و منتشر بشود، منعکس بشود و [به خارج از کشور] برود. 5۵ ـ ارتقاء بخشیدن به اشعار و سروده ها: من بارها این را تکرار کردم، باز هم تکرار میکنم: من خواهش میکنم از ورزدادن شعر خود و تعالی بخشیدنِ به شعری که بعداً خواهید گفت دست برندارید. یعنی شعر شما امروز شعر خوبی است، ما هم میپسندیم وقتی میگویید، هم لذّت میبریم، هم بهبه میگوییم، امّا این معنایش این نیست که این در قلّه قرار دارد. نه، خب شعر خوبی است، [امّا] ما میخواهیم شعر شما در قلّه قرار بگیرد؛ ما دنبال این هستیم. یکی از بهاصطلاح ابزارهایش الفاظ است؛ لفظ های زیبا، لفظ های فاخر، لفظ های جاافتاده. گاهی انسان میبیند شعرها شعرهای خوبی است، [ولی] در آنها الفاظ نپختهای یا نابجا بهکاررفتهای وجود دارد؛ اینها خوب نیست. ۶ ـ ترجمه دعاها به شعر: چون خود این دعاها علاوه بر مضامین عالیای که دارد، الفاظ عالی هم دارد. این دعاهایی که وجود دارد، [مثل] همین دعای عرفه، دعای ابوحمزه، مناجات شعبانیّه، دعاهای صحیفهی سجّادیّه، مشحون از مفاهیم عالی و معارف عالی اسلامی است، آن هم انصافاً با بهترین الفاظ و با زیباترین الفاظ؛ اینها را خوب است که منعکس بکنید. |