کاربری جاری : مهمان خوش آمدید
 
خانه :: کتاب


تحفة الأبرار في مناقب الأئمة الأطهار عليهم السلام‏

موضوع : چهارده معصوم (ع)
ناشر : ميراث مكتوب‏؛ تهران‏؛
انتشارات :

نام كتاب: تحفة الأبرار في مناقب الأئمة الأطهار عليهم السلام‏؛  نويسنده: عماد الدين حسن بن على طبرى‏ ؛ وفات: قرن هفتم‏؛ تعداد جلد واقعى: ۱ ؛ زبان: فارسى‏ ، موضوع: چهارده معصوم عليهم السلام‏؛ ناشر: ميراث مكتوب‏؛  مكان نشر: تهران‏؛ سال چاپ: ۱۳۷۶ش‏
معرفى اجمالى تحفه الأبرار في مناقب الأئمه الأطهار:
«تحفه الأبرار» كتابى است به زبان فارسى نوشته عماد الدين حسن بن على طبرى (زنده در ۷۰۱ ه-ق)كه به اثبات ولايت و امامت اميرالمومنين علیه‌السلام و حقانيت تشيع مى پردازد هر چند در تمامى فهارسى كه ذكرى از آن به ميان آورده اند از آن به عنوان كتابى در اصول دين ياد شده است. شايد اين امر به جهت طرح پاره اى مباحث نظير غرض از ايجاد انسان ،بيان رسول و نبى و محدث ،بلاد اسلام و كفر و...در اين كتاب باشد در حاليكه اينها همگى در راستاى وصول به همان مقصد و وضوح همان مطلب يعنى اثبات ولايت و امامت على علیه‌السلام و حقانيت تشيع مي باشد.
عماد طبرى در مقدمه كتاب طى شش فصل ضمن تمهيد مقدمات بحث ،سبب تاليف كتاب را تمناى دوستان دانسته مى نويسد: عقلاى اولوالالباب كه موفق حضرت الوهيت بودند از مولق اين كتاب ...به سبب آنكه در اين باب اندك مهارت غواصى داشت و به فضل ذوالمنن در اين فن زيادت يافته، استدعاى تاليف كتابى به فارسى كردند در امامت، به غايت وضوح كه فردا در قيامت حجت را شايد.
وى سپس طى ابواب ده گانه كتاب به تبيين ضرورت امامت و چگونگى انتخاب امام و بطلان ديدگاه اهل سنت و نقد پاره اى از روايات جعلى آنها و...مى پردازد.آنچه در اين كتاب به نحو بارزى جلب نظر مى كند روشن بينى و دورى مولف آن از تعصبات خام و منفى مى باشد چنانكه به دور از چنان تعصباتى و بدون توهين و بى احترامى به هيچ يك از فرق و مذاهب ،تنها با استدلال متين و به كمك شواهد برگرفته از كتب مخالفين به دفاع از حريم امامت اهل بيت عليهم السلام پرداخته است.هر چند تحول و تطور مباحث كلامى كه خصيصه ذاتى اين علم است و از پرده ابهام بيرون افتادن پاره اى نكات تاريخى و حتى علمى امروزه برخى استدلالات مولف را در نظر ما ابتدايى و يا حتى سست مى نماياند اما نبايد از نظر دور داريم كه اين كتاب در قرن هفتم هجرى و مناسب با آگاهى هاى آن زمان تاليف گرديده و با توجه به فضاى علمى آن عصر منصفانه آن است كه بگوييم به خوبى از عهده اين مهم برآمده است.
مولف با بهره گيرى از ادله عقلى و قرآنى و نيز مدد جستن از روايات منقول از كتب اهل سنت در پاره اى موارد به ابداعات و ابتكاراتى نيز دست زده است. تحفه الابرار مشتمل بريك مقدمه و ده باب و هر باب متضمن فصولى است:
اول: در بيان معناى رسول و نبى و محدث و بيان مبانى نبوت و نيز عصمت و محل عصمت.
دوم: در بيان لزوم نصب امام براى آدميان.
سوم :پرسش و پاسخ درباره دليل بر حقانيت مذهب شيعه با استناد به دلايل عقلى و نقلى.
چهارم:بيان نسب پيامبر اكرم و فاطمه و ائمه علیه‌السلام و زمان ولادت ايشان و نيز مدت عمر ايشان و تعداد و نام فرزندان آن بزرگواران همچنين مدفن آنان(ع).
پنجم : اثبات وجود صاحب الزمان ونيز غيبت و خفاء ولادت حضرت و طول عمرش.
ششم : بيان بلاد اسلام و بلاد كفر و نيز تقيه .همچنين بيان حال كافر و مجانين و اطفال كفار و اطفال مومنان و....
هفتم: اخبار ساختگى امويان و افترائاتى كه بر پيامبر اكرم(ص)بسته اند..
هشتم: چند سوال درباره شيعه ايراد مى كنند و شيعه بدانها پاسخ مى گويد.
نهم: آنچه عالمان سلف و عالمان پس از ايشان درباره صحابه گفته اند.
باب دهم: مسائل متفرقه.
 نسخه شناسى تحفه الأبرار في مناقب الأئمه الأطهار: از اين كتاب نسخه هاى متعددى وجود دارد كه به برخى از آنها اشاره مى شود:
۱-نسخه كتابخانه مركزى دانشگاه تهران به شماره ۵۲۰۵ مربوط به سال ۱۰۴۰-ق.
۲-نسخه كتابخانه اهدايى سعيد نفيسى به دانشگاه تهران به شماره ۴۵ مربوط به سال ۱۰۳۰-ق.
۳-نسخه كتابخانه آستان قدس رضوى به شماره ۹۷۲۳.
۴-نسخه كتابخانه مدرسه عالى شهيد مطهرى به شماره ۶۳۹۵ مربوط به سال ۱۲۷۳ه- ق.
نسخه حاضر در برنامه با تصحيح و تحقيق آقاى سيد مهدى جهرمى در قطع وزيرى با جلد گالينگور در ۳۲۳ صفحه براى بار نخست در سال ۱۳۷۶ ه-ش توسط  "دفتر نشر ميراث مكتوب " تهران منتشر شده است.
جایگاه ، شخصیت و زندگانی عمادالدين طبرى : در ميان شيعيان امامى قرن ششم وهفتم دو نفر با نام عماد الدين طبرى شهرت دارند و هر كدام آثارى از خود بر جاى گذاشته ‏اند. يكى حسن بن على طبرى مؤلف تحفة الابرار ، مناقب الطاهرین و كامل بهايى است كه تا سال ۷۰۱ در حيات بوده و ديگرى محمد بن ابی ‏القاسم طبرى مؤلف بشارة المصطفى است كه تا سال ۵۵۳ اطلاعى از او در دست هست. بنابراين يكى به قرن ششم و ديگرى به قرن هفتم مربوط است.

درباره اين دو نفر آگاهى‏ هاى زيادى نداريم جز آنكه از لابلاى آثار آنان به مطالبى دست يافته‏ اند.

آثار حسن بن على بن محمد طبرى‏: مؤلف كامل بهايى و تحفة الابرار و مناقب الطاهرين، حسن بن على بن محمد طبرى يا طبرسى است كه در مازندران متولد شده، در سال ۶۶۷ با مردمى از بروجرد مناظره‏اى داشته، در سال ۶۷۱ در قم به ترجمه كتابى مشغول بوده، و سال بعد از آن براى مناظره به اصفهان رفته است. در سال ۶۷۳ در اصفهان كتاب مناقب الطاهرين را به بهاءالدين جوينى داده و دو سال بعد كتاب كامل السقيفه را به نام همو نوشته و از اين رو به كامل بهايى شهرت يافته است. در اين دوره كه شيعيان به دليل گرايش ايلخانان مغول به تشيع موقعيتى يافته بودند عالمان تلاش می ‏كردند حقانيت مذهب خود را اثبات كنند.

علاوه بر اين سه اثر مهم، آثار ديگر اين عالم شيعى امامى عبارتند از: اسرار الامامه كه به سال ۶۹۸ و در اواخر عمرش نوشته است، اربعين بهايى در تفضيل على(ع)، العمده، الفصيح در احكام به زبان فارسى، جوامع الدلائل در امامت به زبان عربى، عيون المجالس، معتقد الامامه و... چنانكه پيداست بيشتر آثار حسن بن محمد طبرى در عقايد و بخصوص موضوع امامت و بيان فضايل على علیه‌السلام و برترى او بر خلفاى غاصب است. همچنين برخى آثار فقهى او نشان می ‏دهد كه از فقهاى عصر خود بوده و نظرات او نيز در كتب فقهى مطرح است.

در مجموع وى در تبيين معارف شيعه دوازده امامى تلاش زيادى كرده ولى به اقتضاى دوره خود و با توجه به اينكه در اين زمان شيعيان، تازه از خفقان سياسى و فرهنگى چندين قرن سر بر آورده بودند، در آثار وى مطالبى كه محل تأمل و نقد جدى ست وجود دارد. به طورى كه برخى از اين مطالب پيش از وى يافت نشده و به نظر می ‏رسد طبرى منشأ ورود آن به كتب متأخران شده است.

منبع : مجموعه سیره معصومین