روایت تاریخی

حضرت صادقعلیه‌السلام فرمود پدرم در وصيت خود نوشت او را در سه جامه كفن كنم. ردائى كه زرد رنگ بود و در روزهاى جمعه با آن نماز می‌خواند و يك جامه ديگر و پيراهنى؛ عرض كردم پدر اين يكى را ننوشته ‏اى فرمود می‌ترسم مردم عيبجوئى كنند و بگويند در چهار يا پنج جامه پدرش را كفن نموده ولى بر سرم عمامه ‏اى ببند زيرا عمامه جزء كفن محسوب نمی‌شود كفن آن چيزى است كه جسد را بپوشاند

متن عربی روایت: الكافي عَلِيٌّ عَنْ أَبِيهِ عَنِ ابْنِ أَبِي عُمَيْرٍ عَنْ حَمَّادٍ عَنِ الْحَلَبِيِّ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِعليه السّلام قَالَ: كَتَبَ أَبِيعليه السّلام فِي وَصِيَّتِهِ- أَنْ أُكَفِّنَهُ فِي ثَلَاثَةِ أَثْوَابٍ أَحَدُهَا رِدَاءٌ لَهُ حِبَرَةٌ- كَانَ يُصَلِّي فِيهِ يَوْمَ الْجُمُعَةِ وَ ثَوْبٌ آخَرُ وَ قَمِيصٌ- فَقُلْتُ لِأَبِي ع لِمَ تَكْتُبُ هَذَا- فَقَالَ أَخَافُ أَنْ يَغْلِبَكَ النَّاسُ- وَ إِنْ قَالُوا كَفِّنْهُ فِي أَرْبَعَةٍ أَوْ خَمْسَةٍ فَلَا تَفْعَلْ- وَ عَمِّمْنِي بِعِمَامَةٍ- وَ لَيْسَ تُعَدُّ الْعِمَامَةُ مِنَ الْكَفَنِ- إِنَّمَا يُعَدُّ مَا يُلَفُّ بِهِ الْجَسَد .« كافى ج ۳ ص  ۱۴۴؛  بحارالأنوار، ج‏ ۴۶،ص: ۲۲۰»

سيد بن طاوس در كتاب امان الاخطار ص ۵۲ نقل می‌كند از كتاب دلائل الائمه محمد بن جرير طبرى شيعه از معجزات حضرت باقر علیه‌السلام از حضرت صادق علیه‌السلام که يك سال هشام بن عبدالملك براى حج به مكه رفت در همان سال حضرت باقر علیه‌السلام و پسرش حضرت صادق علیه‌السلام نيز به مكه رفتند. حضرت صادق عليه السّلام در يك سخنرانى فرمود ستايش خداى را كه محمد صلى الله عليه وآله وسلم را به حقيقت به مقام نبوت برانگيخت و ما را بوسيله او امتياز بخشيد ما برگزيده خدا در ميان مردم و نخبه بندگان و خلفاء او هستيم سعادتمند كسى است كه از ما پيروى كند و شقى كسى است كه مخالف و دشمن ما باشد. مسلمه برادر هشام اين جريان را به هشام رسانيد ولى هشام كارى نكرد تا به شام برگشت و ما به مدينه رفتيم.

شیخ صدوق از حضرت صادقعلیه‌السلام نقل می‌كند كه پيغمبرصلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم روزى به جابر بن عبد الله انصارى فرمود: جابر تو خواهى بود تا يكى از فرزندان من به نام محمد بن على بن الحسين بن على بن ابى طالب علیه‌السلام را كه در تورات معروف به باقر است ملاقات كنى؛ وقتى او را ديدى سلام مرا به او برسان. روزى جابر خدمت زين العابدين علیه‌السلام رسيد حضرت باقرعلیه‌السلام را در آنجا ديد گفت چند قدم جلو بيا. آمد باز گفت چند قدم عقب برو رفت. گفت بخدا سوگند اين شمائل پيامبرصلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم است. به حضرت زين العابدين علیه‌السلام عرض كرد اين پسر كيست؟ فرمود اين فرزندم محمد باقر علیه‌السلام و امام بعد از من است؛ جابر خود را به قدم هاى آن حضرت افكند و شروع به بوسيدن نموده و گفت جانم فدايت باد يا ابن رسول الله سلام پدرت را بپذير؛ پيامبر اكرم صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم به تو سلام رسانده. در اين موقع ديدگان حضرت باقرعليه السّلام پر از اشك شده گفت جابر سلام بر جدم پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم تا انقراض آسمان ها و زمين و سلام بر تو كه سلام پيامبر را رساندى. 

بنا بر گزارش تمام مورخین ولادت با سعادت امام باقر علیه‌السلام در سال ۵۷ هجری بوده است لیکن در روز آن اختلاف نظر وجود داشته و دو گزارش ماه صفر و ماه رجب را ذکر کرده‌اند. الف ) فتال نیشابوری و محدث اربلی ولادت را در روز سه شنبه یا جمعه سوم صفر سال ۵۷ هجری عنوان کرده‌اند. ( علامه طبرسی، اعلام الوری ج۱ ص ۴۹۸، فتال نیشابوری، روضة الواعظین ج ۱ ص ۲۰۷، محدث اربلی، کشف الغمه ج ۲ص ۱۱۷، ابن شهرآشوب، مناقب آل ابیطالب۴: ۲۱۰، شیخ کفعمی، المصباح ص ۵۱۰، علامه مجلسی، بحارالأنوار ج ۴۶ ص ۲۱۶، علامه مجلسی جلاءالعیون ص ۸۴۹، شیخ عباس قمی؛منتهی الآمال ص ۱۲۶۱) ب ) اما شیخ مفید، شیخ طوسی و طبری ولادت باقر العلوم علیه‌السلام را در اول رجب سال ۵۷ هجری می دانند و قول مشهور نیز همین است. البته بعضی از مورخین همچون طبرسی ابن شهرآشوب علامه مجلسی نیز هر دو روایت را ذکر کرده‌اند. ( شیخ مفید، مسار الشیعه ص ۵۶، شیخ طوسی، مصباح المتهجد ج ۲ ص ۸۰۱ ، علامه طبرسی، اعلام الوری ج۱ ص ۴۹۸، شیخ کفعمی، المصباح ص ۵۱۲، ابن شهرآشوب، مناقب آل ابیطالب۴: ۲۱۰، طبری شیعه، دلائل الامامة ص ۲۱۵، یوسف شامی، الدر النظیم ص ۶۰۳، علامه مجلسی، بحارالأنوار ج۴۶ ص۲۱۲، ، علامه مجلسی جلاءالعیون ص ۸۴۹، شیخ عباس قمی؛منتهی الآمال ص ۱۲۶۱)  بعضی از مورخین همچون مرحوم کلینی و مسعودی نیز بدون تعیین روز نوشته‌اند ولادت آن امام همام در سال ۵۷ هجری و در شهر مدینه بوده است. مرحوم کلینی، الکافی ج ۱ ص ۴۶۹؛ شیخ مفید، الارشاد ج ۲ ص ۱۵۸، مسعودی، اثبات الوصیه ص ۱۷۷،

اکثر مورخین سال شهادت امام محمد باقر علیه‌السلام را ۱۱۴هجری می دانند و تنها مسعودی و محدث اربلی در گزارشی متفاوت سال ۱۱۷ را به عنوان سال شهادت حضرت ذکر کرده‌اند. مسعودی مروج الذهب ج ۳ ص ۲۳۲، محدث اربلی، کشف الغمه ج۲ ص ۱۱۹، مورخین در ماه شهادت ایشان از سه ماه ربیع الأول، ربیع الثانی و ذیحجه نام برده‌اند لیکن هیچ کدام برای دو ماه اول ( ربیع الاول و ربیع الثانی )روز تعیین نکرده‌اند. الف) شیخ شهید هفتمین روز ماه ذیحجه را به عنوان روز شهادت امام باقر علیه‌السلام تعیین و اعلام کرده‌اند الدروس شهید اول ج۲ ص ۱۲، علامه امین عاملی اعیان الشیعه ص ۶۵۰، علامه مجلسی، بحارالأنوار ج ۴۶ ص ۲۱۷، و جلاء العیون ص ۸۶۵، شیخ عباس قمی فیض العلام  ص۱۵۳ و منتهی الآمال ص ۱۳۲۸، مرحوم خراسانی منتخب التواریخ ص۳۶۴ . گرچه هفتم ذیحجه تنها روزی است که برای شهادت امام باقر علیه‌السلام اعلام شده است اما طبرسی و فتال نیشابوری علاوه بر ذکر نام کلی ذیحجه به عنوان ماه شهادت آن حضرت در ادامه گزارششان ماه ربیع الاول را نیز ماه شهادت امام باقر ذکر کرده‌اند. علامه طبرسی، اعلام الوری ج ۱ ص ۴۹۸، فتال نیشابوری، روضة الواعظین ص ۲۴۳، علامه مجلسی، بحارالأنوار ج۴۶ ص۲۱۲