مناسبت‌ها، وقایع و اعمال ماه ربیع الأول

الف) وقایع و مناسبت های ماه ربیع الأول:

اول ربیع الأول:

ــ هجرت پیامبر صَلَّیَ‌الله‌عَلَیهِ‌وَآلِهِ از مکّه به غار ثور و خوابیدن حضرت علی علیه‌السلام به جای ایشان  ( شیخ مفید، مسار الشیعه ص ۴۸، سیدبن طاوس، اقبال الاعمال ج ۲ ص ۵۹۲، شیخ طوسی، مصباح المتهجد ج ۲ ص۷۹۱، شیخ کفعمی، المصباح ص ۵۱۰، علامه مجلسی، بحارالأنوار ج ۱۹  ص ۸۷، شیخ عباس قمی فیض العلام  ص ۲۶۱)

ــ تجمع مردم مدینه به سرکردگی ابوبکر و عمر در محلی بنام سقیفه بنی ساعده برای تعیین جانشین پیامبر و غصب حقّ علی علیه‌السلام بر خلاف دستور پیامبر در حالیکه هنوز بدن مطهر پیامبر صَلَّیَ‌الله‌عَلَیهِ‌وَآلِهِ دفن نشده بود ( علامه مجلسی جلاءالعیون ص ۱۱۸، مرحوم خراسانی منتخب التواریخ ص ۱۰۹)

ــ دفن بدن مطهّر پیامبرصَلَّیَ‌الله‌عَلَیهِ‌وَآلِهِ ( علامه مجلسی جلاءالعیون ص ۱۱۳، تقویم شیعه ص ۷۱) بنا بر روایات معتبر بدن مطهر پیامبر را سه روز نگه داشتن و مسلمانان گروه گروه می امدند ضمن وداع با پیامبر بر بدن مطرشان نماز می خواندند. به روایتی در ۲۸ صفر بوده است (شیخ عباس قمی فیض العلام  ص ۲۵۶، شیخ عباس قمی منتهی الآمال ص ۱۳۱)

ــ اوّلین هجوم و جسارت اهل سقیفه به خانۀ حضرت علی علیه‌السلام با تحریک عمر و برای گرفتن بیعت اجباری از حضرت علی علیه‌السلام در این مرحله امیر المومنین پاسخ دادند طبق وصیت پیامبراز خانه خارج نخواهند شد تا آنکه قرآن را جمع آوری کنند و آنان مجبور به بازگشت شدند. ( علامه مجلسی جلاءالعیون ص ۲۱۳، تقویم شیعه ص ۷۴) مدت جمع آوری قرآن بین ۳ تا ۶ روز بوده است و طبق روایت امام باقر امیرالمومنین علی علیه‌السلام هفت روز بعد از شهادت پیامبر صَلَّیَ‌الله‌عَلَیهِ‌وَآلِهِ طی خطبه ای در مسجد النبی این قرآن را بر مردم عرضه کردند ولی مردم نپذیرفتند و حضرت قرآن را به منزل باز گرداندند.  مرحوم كليني، الكافي ج ۸، ص ۱۸؛ امالی شيخ صدوق، ص ۳۹۸ – ۳۹۹ کتاب سلیم بن قیس،ج۲ ، ص۹۱۸؛  

ــ مسمومیّت امام عسکری علیه‌السلام توسط معتمد عباسی که منجر به شهادت حضرت گردید ( شیخ مفید، الارشاد ج۲ ص ۳۳۶، فتال نیشابوری، روضة الواعظین ج ۱ ص ۲۵۱، ابن شهرآشوب، مناقب آل ابیطالب ج۴ ص ۴۲۲، علامه مجلسی، بحارالأنوار ج ۵۰ ص ۲۳۶ ) البته شیخ طوسی و شیخ کفعمی اشاره به بیماری نکرده و اول ربیع الأول رو روز شهادت امام عسکری علیه‌السلام عنوان کرده اند. شیخ طوسی، مصباح المتهجد ج ۲ ص۷۹۱، شیخ کفعمی، المصباح ص ۵۱۰، ، علامه مجلسی جلاءالعیون ص ۹۹۷، شیخ عباس قمی منتهی الآمال ص ۱۹۴۵

دوم ربیع الأول:

ــ رحلت پیامبر اکرم صَلَّیَ‌الله‌عَلَیهِ‌وَآلِهِ در سال ۱۱ هجرت به روایتی. یعقوبی، تاریخ یعقوبی  ج ۲ ص ۱۱۳، طبری، تاریخ طبری ج ۲ ص ۴۴۲، ابن ابی ثلج تاریخ اهل البیت ص ۶۸، محدث اربلی کشف الغمه ج ۱ ص ۱۳، منتهی الآمال ج ۱ ص ۲۴۹،  علامه مجلسی، جلاء العیون ص ۱۲۰

سوم ربیع الأول:

ــ ادامه هجرت پیامبرصَلَّیَ‌الله‌عَلَیهِ‌وَآلِهِ از مکّه؛ پیامبر سه روز در غار ثور ماندن و در شب چهارم از غار ثور به مدینه رفتند ( شیخ مفید، مسار الشیعه ص ۴۹، شیخ کفعمی، المصباح ص ۵۱۰، شیخ عباس قمی فیض العلام  ص ۲۶۵)

ــ تخریب کعبه توسط یزید لعنه الله علیه در سال ۶۴ هـجری قمری در پی جنگ با زبیریان به روایت ضعیف زیرا شیخ مفید و شیخ طوسی این واقعه را در سوم صفر می دانند. ( مسعودی، مروج الذهب ج ۳ ص ۸۳، شیخ عباس قمی فیض العلام  ص ۲۶۳، شیخ عباس قمی نفس المهموم ص ۵۳۵، مرحوم خراسانی منتخب التواریخ ص ۳۲۸)

چهارم ربیع الأول:

ــ به روایتی شهادت امام عسکری علیه‌السلام در چهارم ربیع الاول سال ۲۶۰ هـجری قمری توسط معتمد عباسی بوده است. شیخ مفید، مسار الشیعه ص ۴۹، شیخ عباس قمی فیض العلام  ص ۲۶۵

پنجم ربیع الأول:

ــ وفات حضرت سکینه دختر امام حسین علیه‌السلام درسال ۱۱۷هـجری قمری (شیخ عباس قمی فیض العلام  ص۲۶۶، شیخ عباس قمی نفس المهموم ص ۵۰۳، مرحوم خراسانی منتخب التواریخ ص ۴۱۸) به روایتی هم در ۱۵ این ماه بوده است (شیخ عباس قمی نفس المهموم ص ۵۰۳)

ــ به گزارش محدث اربلی شهادت امام حسن علیه‌السلام در پنجم ربیع الاول سال ۴۹ هجری قمری و در شهر مدینه توسط جعده و با دستور معاویه بوده ( محدث اربلی، کشف الغمه ج۲ ص ۵۸۴، علامه مجلسی، بحارالأنوار ج ۴۴  ص ۱۶۱ ، علامه مجلسی جلاءالعیون ص ۴۶۰)

ــ طبق روایت امام باقرعلیه‌السلام امیرالمومنین علی علیه‌السلام در چنین روزی (هفت روز بعد از شهادت پیامبر صَلَّیَ‌الله‌عَلَیهِ‌وَآلِهِ) طی خطبه ای در مسجد النبی قرآن جمع آوری شده توسط خود را بر مردم عرضه کردند ولی مردم نپذیرفتند و حضرت آن قرآن را به منزل باز گرداندند. مرحوم كليني، الكافي ج ۸، ص ۱۸؛ امالی شيخ صدوق، ص ۳۹۸ – ۳۹۹ کتاب سلیم بن قیس،ج۲ ، ص۹۱۸؛ 

هفتم ربیع الأول:

ــ دوّمین  جسارت و هجوم اهل سقیفه  به خانۀ حضرت علی علیه‌السلام (علامه مجلسی بحارالأنوار ج ۲۸ ص ۳۲۱)  ( متأسّفانه در مورد تعیین روزسوّمین هجوم ؛که حضرت زهرا سلام الله علیها نیز مجروح شد، در کتب تاریخی چیزی نیافتیم اما آنچه مشخص است این جنایت در پانزده روز اول بعد از رحلت پیامبر « ۲۸ صفر الی ۱۳ ربیع الأول» نبوده است زیرا بر اساس مطالب منابع تاریخی غصب فدک ده روز بعد از رحلت پیامبر و خطبه فدکیه حضرت زهرا در مسجد النبی ۱۵ روز بعد از رحلت بوده است، در این خطبه حضرت زهرا هیچ اشاره ای به حمله به خانه و ... نکرده اند و تنها موضوع غصب فدک و غصب جانشینی امیرالمومنین بیان شده، در ثانی در ابتدا خطبه نحوه ورود حضرت زهرا به مسجد و تشبیه راه رفتن ایشان به پیامبر و ... بیان شده که نشانگر سالم بودن حضرت زهرا در این تاریخ است. جهت کسب اطلاعات بیشتر به قسمت روایات تاریخی همین سایت مراجعه کرده و یا در همین جا کلیک کنید.)

هشتم ربیع الأول:

ــ شهادت امام عسکری علیه‌السلام در روز جمعه هشتم ربیع الاول سال ۲۶۰ هـجری قمری توسط معتمد عباسی به روایت مشهور و آغاز ولایت امام زمان (عج) ( مرحوم کلینی، الکافی ج۱ ص ۵۰۳، شیخ مفید، الارشاد ج۲ ص ۳۳۶، شیخ مفید، المقنعه ۲ ص ۴۸۵، فتال نیشابوری، روضة الواعظین ج ۱ ص ۲۵۱، شیخ طوسی، التهذیب ج۶ ص ۹۲؛ علامه طبرسی، اعلام الوری ج۲ص ۱۳۱، ابن شهرآشوب، مناقب آل ابیطالب ج۴ ص ۴۲۲، شیخ کفعمی، المصباح ص ۵۱۰، محدث اربلی، کشف الغمه ج۲ ص ۴۰۲، مرحوم طبرسی، تاج الموالید  ص ۱۰۵، سیدبن طاوس، اقبال الاعمال ج ۲ ص ۵۹۸، علامه مجلسی، بحارالأنوار ج ۵۰ ص ۲۳۶ ، شیخ عباس قمی منتهی الآمال ص ۱۹۴۴)

غصب فدک هدیه پیامبر صَلَّیَ‌الله‌عَلَیهِ‌وَآلِهِ به حضرت زهرا سلام الله علیها توسط ابوبکر ده روز پس از رحلت پیامبر شرح نهج البلاغه ابن‌ابي الحديد، ج۱۶، ص ۲۶۳

نهم ربیع الأول:

ــ گزارش نادرست مرگ عمر، متاسفانه به اشتباه و بدون استناد به منابع تاریخی این روز را سالروز مرگ عمرخلیفه دوّم اعلام می کنند در صورتیکه همانطور که شیخ کفعمی در صفحه ۵۱۱ المصباح تاکید کرده اند این گزارش کاملا اشتباه است زیرا تمامی منابع تاریخی معتبر همچون شیخ مفید در مسار الشیعه ص ۴۲، مسعودی در مروج الذهب ج ۲ ص ۳۰۴، ابن ادریس در السرائرالحاوی ج ۱ ص۴۱۸، تاریخ الأئمه ص ۴۶، شیخ کفعمی در المصباح ص ۵۱۵، رضی الدین حلّی در العدد القویه ص ۲۰۰‏‏، علامه مجلسی در بحارالأنوار ج ۳۱  ص ۱۱۳، شیخ عباس قمی در فیض العلام فی عمل الشهور و وقایع الایام ص ۱۷۹ و دیگر علما گزارش کرده اند عمر در ۲۶ ذیحجه سال ۲۳ هجری مجروح و در آخر همان ماه فوت کردند.

ــ به درک واصل شدن عُمَرِبنِ سَعد، فرمانده سپاه ابن‌ زیاد درکربلا در سال ۶۷ هـجری قمری توسط مختار ( علامه مجلسی، زادالمعاد ص ۲۵۸، تقویم شیعه ص ۸۳ )

ــ آغاز امامت و ولایت حضرت مهدی (عج) و غیبت صغرای ایشان در سال ۲۶۰ هـجری قمری ( شیخ مفید الارشاد ج ۲ ص ۴۷۵) ( عدّه‌ای غیبت صغرای حضرت را از آغاز تولد میدانند )

دهم ربیع الأول:

ــ ازدواج پیامبر اکرم صَلَّیَ‌الله‌عَلَیهِ‌وَآلِهِ با حضرت خدیجه سلام الله علیها ۱۵ سال قبل از هجرت پیامبر در حال که پیامبر ۲۵ سال و حضرت خدیجه ۴۰ سال داشتند. ( شیخ مفید، مسار الشیعه ص ۴۹، شیخ طوسی، مصباح المتهجد ج ۲ ص۷۹۱، شیخ کفعمی، المصباح ص ۵۱۱، سیدبن طاوس، اقبال الاعمال ج ۲ ص ۵۹۹، علامه مجلسی، بحارالأنوار ج ۹۷ ص ۱۶۸، شیخ عباس قمی فیض العلام  ص ۲۷۲)

ــ وفات عبدالمطلب جد پیامبر اکرم صَلَّیَ‌الله‌عَلَیهِ‌وَآلِهِ هشت سال بعد از عام الفیل شیخ مفید، مسار الشیعه ص ۴۹، شیخ کفعمی، المصباح ص ۵۱۱، شیخ طوسی، مصباح المتهجد ج ۲ ص۷۹۱، علامه مجلسی، بحارالأنوار ج ۹۷ ص ۲۲۲

یازدهم ربیع الأول:

ــ به روایتی ولادت امام رضا علیه‌السلام در روز پنجشنبه یازدهم ربیع الاول سال ۱۴۸هـجری قمری در شهر مدینه بوده است ( شیخ صدوق، عیون اخبار الرضا ج۱ ص ۱۸، محدث اربلی، کشف الغمه ج ۲ص ۲۹۷، ابن شهرآشوب، مناقب آل ابیطالب ج۴ ص ۳۶۷، طبری، بشارة المصطفی ۲۱۷، علامه مجلسی بحارالأنوار ج ۴۹ ص ۹؛ علامه مجلسی جلاءالعیون ص ۸۲۸)

ــ ورود پیامبر صَلَّیَ‌الله‌عَلَیهِ‌وَآلِهِ به محله قبای مدینه در یازدهم ربیع الاول سال اول هجرت، علامه طبرسی، اعلام الوری ج۱ ص ۵۳، محدث اربلی، کشف الغمه ج۱ ص ۱۶، علامه مجلسی، بحارالأنوار ج ۱۹ ص ۶۹ البته مرحوم کلینی شیخ مفید، شیخ طوسی، شیخ کفعمی و ابن شهر آشوب ورود پیامبر به مدینه را در دوازدهم ربیع الاول می دانند. مرحوم کلینی، الکافی ج ۸ ص ۳۳۹، شیخ مفید، مسار الشیعه ص ۴۹، شیخ طوسی، مصباح المتهجد ج ۲ ص۷۹۱، شیخ کفعمی، المصباح ص ۵۱۰، ابن شهرآشوب، مناقب آل ابیطالب ج۱ ص ۱۷۵، یوسف شامی، الدر النظیم ص ۱۱۷، سیدبن طاوس، اقبال الاعمال ج ۲ ص ۵۹۹، علامه مجلسی، بحارالأنوار ج ۹۷ ص ۱۶۸  پیامبر صَلَّیَ‌الله‌عَلَیهِ‌وَآلِهِ به مدّت پنج روز در اینجا توقّف کرد و منتظر رسیدن حضرت علیعلیه‌السلام و حضرت زهرا سلام الله علیها شد و پس از رسیدن آن‌ها به سمت مدینه حرکت کرد ( مرحوم خراسانی منتخب التواریخ ص ۳۱)

دوازدهم ربیع الأول:

ــ ولادت پیامبر صَلَّیَ‌الله‌عَلَیهِ‌وَآلِهِ به روایت اهل سنت ( مرحوم کلینی، الکافی ج ۱ ص ۴۳۹، علامه طبرسی، اعلام الوری ج۱ ص ۴۲، فتال نیشابوری، روضة الواعظین ج۱  ص ۷۱، محدث اربلی، کشف الغمه ج۱ ص ۱۴، ابو ریحان بیرونی آثارالباقیه ص ۵۲۹؛ علامه مجلسی، بحارالأنوار ج ۹۷ ص ۱۶۸، علامه مجلسی جلاءالعیون ص ۴۱، شیخ عباس قمی منتهی الآمال ص ۴۹ و فیض العلام  ص ۲۷۴ )

ــ به گزارش مرحوم کلینی، شیخ طوسی و اکثر کتب مورخین اهل تسنن رحلت پیامبر اکرم صَلَّیَ‌الله‌عَلَیهِ‌وَآلِهِ  در روز دوشنبه دوازدهم ربیع الاول سال ۱۱هجرت بوده است ( مرحوم کلینی، الکافی ج ۱ ص ۴۳۹، امالی طوسی، ص ۲۶۶، بلاذری، انساب الاشراف ج۲ ص ۲۴۴، ابن سعد الطبقات الکبری ج ۲ ص ۲۰۹،  مسعودی، اثبات الوصیه ص ۱۲۶، ابن شهرآشوب، مناقب آل ابیطالب ج ۱ ص ۱۷۳، ابن اثیر، الکامل ج ۲ ص ۳۲۳، طبری، تاریخ طبری  ج ۳ ص ۱۹۹، ابن خیاط، تاریخ خلیفه ص ۴۶، علامه مجلسی جلاءالعیون ص ۱۲۰، شیخ عباس قمی منتهی الآمال ص ۲۴۹؛ مرحوم خراسانی منتخب التواریخ ص ۱۲)

ــ انقراض بنی امیّه و شروع حکومت ظالمانه عباسیان در سال ۱۳۲هـجری قمری ( شیخ کفعمی، المصباح ص ۵۱۱، شیخ طوسی، مصباح المتهجد ج ۲ ص۷۹۱، شیخ مفید، مسار الشیعه ص ۵۰، سیدبن طاوس، اقبال الاعمال ج ۲ ص ۵۹۹ ، شیخ عباس قمی فیض العلام  ص ۲۷۶، )

سیزدهم ربیع الأول:

ــ رسیدن اهل بیت به نزدیکی شهر شام، به گزارش عماد الدین طبری اهل بیت را سه روز در این مکان نگه داشتند تا شهر شام را آذین بندی کنند ( عماد الدین طبری کامل بهائی ج ۲ ص ۲۹۳؛ شیخ عباس قمی منتهی الآمال ص ۵۰۳ شیخ عباس قمی نفس المهموم ص ۳۵۹؛ پژوهشی نو در بازشناسی مقتل سیدالشهدا ص ۳۵۴)   

ــ جسارت عمر به حضرت زهراسلام الله علیها و گرفتن قباله فدک از او ( با توجّه به اینکه در تاریخ روز غصب فدک ده روز بعد از رحلت پیامبر و خطبه حضرت زهرا سلام الله علیها در مسجد  که منجر به  نامه ابوبکر در باز گرداندن فدک به ایشان شد، بین ۱۱ تا ۱۵روز  بعد از رحلت پیامبر صَلَّیَ‌الله‌عَلَیهِ‌وَآلِهِ  عنوان شده است شرح نهج البلاغه ابن‌ابي الحديد، ج۱۶، ص ۲۶۳)

چهاردهم ربیع الأول:

ــ به درک واصل شدن یزید در سال ۶۴ هـجری قمری  ( ‏شیخ مفید، مسار الشیعه ص ۵۰، شیخ طوسی، مصباح المتهجد ج ۲ ص۷۹۱ ، شیخ کفعمی، المصباح ص ۵۱۱، ابو ریحان بیرونی آثارالباقیه ص ۵۳۰؛ علامه مجلسی، بحارالأنوار ج ۴۵ ص ۳۵۴، شیخ عباس قمی فیض العلام  ص ۲۷۷، ) 

ــ به درک واصل شدن موسی خلیفه عباسی (شیخ عباس قمی فیض العلام  ص ۲۷۶، تقویم شیعه ص ۸۷)

ــ آغاز قیام مختار بر علیه قتله کربلا در سال ۶۶ هـجری قمری ( ابن نما حلی؛ مُثیرُالأحْزان ص ۴۰۴؛ شیخ عباس قمی نفس المهموم ص ۵۵۴؛ مرحوم خراسانی منتخب التواریخ ص ۳۳۳) به روایتی هم ۱۶ ماه ربیع الثانی ذکرشده است (علامه مجلسی بحارالأنوار ج۴۵ ص ۳۳۳؛ علامه مجلسی جلاءالعیون ص ۶۴۸)

پانزدهم ربیع الأول:

به روایتی وفات حضرت سکینه دختر سیدالشهدا در ۱۵ ربیع الأول سال ۱۱۷ هـجری قمری و در شهر مدینه بوده است نفس المهموم ص ۵۰۳، 

شانزدهم ربیع الأول:

ــ ورود اهل بیت به شهر شام به روایت عماد الدین طبری ( لازم به ذکر است هیچ تاریخ دیگری برای ورود اهل بیت به شما در منابع تاریخی نیامده است و تنها کتابی که تصریح به ورود اهل بیت شده است کتاب کامل بهایی عماد الدین طبری از علمای قرن هفتم است که این نیز صحیح است) ( عماد الدین طبری کامل بهائی ج ۲ ص ۲۹۳؛ شیخ عباس قمی منتهی الآمال ص ۵۰۳ شیخ عباس قمی نفس المهموم ص ۳۵۹؛ پژوهشی نو در بازشناسی مقتل سیدالشهدا ص ۳۵۴)  

ــ ورود اهل بیت در مجلس یزید و خطبه حضرت زینبسلام الله علیها در کاخ بیداد یزید که پایه‌های حکومت یزید را متزلزل ساخت ( عماد الدین طبری کامل بهائی ج ۲ ص ۲۹۳؛ شیخ عباس قمی منتهی الآمال ص ۵۰۳؛ شیخ عباس قمی نفس المهموم ص ۳۵۹؛ پژوهشی نو در بازشناسی مقتل سیدالشهدا ص ۳۵۴)    

بنا به نقل سیدن طاوس یکسال قبل از هجرت؛ رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم، در شب هفدهم ربیع الأول به معراج رفتند. اقبال الآعمال ج ۲ ص ۶۰۱ 

هفدهم ربیع الأول:

ــ میلاد پیامبر اکرم صَلَّیَ‌الله‌عَلَیهِ‌وَآلِهِ در روز جمعه هفدهم ربیع الاول سال عام الفیل ( شیخ مفید، مسار الشیعه ص ۵۰، شیخ طوسی، التهذیب ج۶ ص ۲، علامه طبرسی، اعلام الوری ج۱ ص ۴۲، شیخ کفعمی، المصباح ص ۵۱۱، شیخ طوسی، مصباح المتهجد ج ۲ ص۷۹۱، فتال نیشابوری، روضة الواعظین ج۱  ص ۷۱، سیدبن طاوس، اقبال الاعمال ج ۱ ص ۶۰۳، محدث اربلی، کشف الغمه ج۱ ص ۱۴، رضی الدین حلّی، العدد القویه ص ۱۱۰، علامه مجلسی، بحارالأنوار ج ۹۷ ص ۱۶۸ علامه مجلسی جلاءالعیون ص ۶۴، شیخ عباس قمی منتهی الآمال ص ۴۹)

ــ ولادت امام صادق علیه‌السلام رئیس مذهب جعفری به روایت مشهور در روز جمعه و یا روز دوشنبه هفدهم ربیع الاول سال۸۰ و یا ۸۳ هـجری قمری در شهر مدینه ( علامه طبرسی، اعلام الوری ج۱ ص ۵۱۴، فتال نیشابوری، روضة الواعظین ج۱  ص ۲۱۲، ‏ ابن شهرآشوب، مناقب آل ابیطالب ج۴ ص ۲۷۹، شیخ کفعمی، المصباح ص ۵۱۱، رضی الدین حلّی، العدد القویه ص ۱۴۷، ابوعبدالله عاملی( شهید اول)، الدروس ص  ۱۵۴، طبرسی، تاج الموالید ص ۹۳، علامه مجلسی، بحارالأنوار ج۴۷ ص ۱ علامه مجلسی جلاءالعیون ص ۶۹۳، شیخ عباس قمی فیض العلام  ص ۲۸۳)

ــ خطبه تاریخی امام سجّاد علیه‌السلام و رسوایی یزید در مسجد جامع شهر شام ( سید بن طاوس اللهوف ص ۱۶۴، شیخ عباس قمی منتهی الآمال ص ۵۱۳؛ شیخ عباس قمی نفس المهموم ص ۴۲۰؛ پژوهشی نو در بازشناسی مقتل سیدالشهدا ص ۳۷۹)   

همچنین بنا به نقل سیدن طاوس در صفحۀ ۶۰۱ اقبال الأعمال و علامه مجلسی، بحارالأنوار ج ۹۷ ص ۱۶۸یکسال قبل از هجرت رسول خداصَلَّیَ‌الله‌عَلَیهِ‌وَآلِهِ در شب هفدهم پیامبر از مکه به معراج رفتند.

نوزدهم ربیع الأول:

ــ به درک واصل شدن معتصم عباسی قاتل امام جواد علیه‌السلام در سال ۲۲۷ هـجری قمری ( مرحوم خراسانی منتخب التواریخ ص ۴۵۲) به گزارش مسعودی در ۱۲ ربیع الاول بوده است. مروج الذهب ج ۳ ص ۴۷۶

بیست و یکم ربیع الأول:

ــ ایّام شهادت حضرت رقیّهسلام الله علیها باتوجه به ورود اهل بیت به شام در  ۱۶ربیع الاوّل ( پژوهشی نو در بازشناسی مقتل سیدالشهدا ص ۳۹۷)   

بیست و سوم ربیع الأول:

ــ ورود حضرت معصومهسلام الله علیها به شهر قم  درسال ۲۰۱ هـجری قمری؛ با توجه به اینکه در منابع معتبر مدت اقامت حضرت را در شهر قم ۱۷ روز عنوان کرده و وفات ایشان در ۱۰ربیع الثانی ثبت شده است نتیجتاً ۲۳ ربیع الاول ورود ایشان به شهر قم می باشد (  تقویم شیعه ص ۹۴)

بیست و پنجم ربیع الأول:

ــ صلح امام مجتبی علیه‌السلام که به علت خیانت فرماندهان سپاه امام در سال ۴۱ هـجری قمری  بر امام تحمیل شد ( مسعودی مروج الذهب ج ۲ ص ۴۲۶، مرحوم خراسانی منتخب التواریخ ص ۱۶۵)  شیخ عباس قمی ان را در ۲۶ این ماه نقل کرده است ( شیخ عباس قمی فیض العلام  ص ۲۸۷ ) اما ابن شهر آشوب و علامه مجلسی با اشاره به روز بیعت مردم با امام مجتبی در ۲۱ رمضان زمان صلح را چهار ماه و سه روز بعد از آغاز خلافت اعلام کرده اند که با احتساب این مدت زمان صلح ۲۴ محرم خواهد بود. ابن شهرآشوب، مناقب آل ابیطالب ج۴ ص ۲۸و ۲۹، علامه مجلسی، بحارالأنوار ج ۴۴  ص ۱۳۶

سی ام ربیع الأول:

ــ ولادت امام حسین علیه‌السلام در سال ۴ هـجری قمری در شهر مدینه به روایتی ( شیخ مفید، المقنعه ص ۴۶۷، علامه طبرسی، اعلام الوری ج۱ ص۴۲۰، شیخ طوسی، التهذیب ج۶ ص ۴۱، سیدبن طاوس، الهوف ص ۱۳، علامه مجلسی، بحارالأنوار ج ۴۴ ص ۲۰۰، علامه مجلسی جلاءالعیون ص ۴۳۲، شیخ عباس قمی فیض العلام  ص ۲۸۸ )

***************************************

ب ۱) اعمال مشترک هر ماه:

اعمال مشترک هر ماه چند چیز است که در تمامی ماه های قمری مشترک بوده و به شرح زیر می باشد:

اوّل: خواندن دعاهاى نقل شده در وقت ديدن هلال، كه بهترين آنها دعاى چهل و سوّم صحيفه كامله است، و به شرح زیر می باشد:

اَيُّهَا الْخَلْقُ الْمُطيعُ، الدّآئِبُ السَّريعُ، الْمُتَرَدِّدُ فى مَنازِلِ التَّقْديرِ، الْمُتَصَرِّفُ فى فَلَكِ التَّدْبيرِ، امَنْتُ بِمَنْ نَوَّرَ بِكَ الظُّلَمَ، وَ اَوْضَحَ بِكَ الْبُهَمَ، وَ جَعَلَكَ ايَةً مِنْ اياتِ مُلْكِهِ، وَ عَلامَةً مِنْ عَلاماتِ سُلْطانِهِ، وَامْتَهَنَكَ بِالزِّيادَةِ وَالنُّقْصانِ، وَ الطُّلُوعِ وَ الْاُفُولِ، وَ الْاِنارَةِ وَ الْكُسُوفِ، فى كُلِّ ذلِكَ َنْتَ لَهُ مُطيعٌ، وَ اِلى‏ اِرادَتِهِ سَريعٌ، سُبْحانَهُ ما اَعْجَبَ ما دَبَّرَ فى اَمْرِكَ، وَ اَلْطَفَ ماصَنَعَ فى شَاْنِكَ، جَعَلَكَ‏مِفْتاحَ  شَهْرٍ حادِثٍ لِأَمْرٍ حادِثٍ، فَاَسْئَلُ اللَّهَ رَبّى وَ رَبَّكَ، وَ خالِقى وَ خالِقَكَ، وَ مُقَدِّرى - وَ مُقَدِّرَكَ، وَ مُصَوِّرى وَ مُصَوِّرَكَ، اَنْ يُصَلِّىَ عَلى‏ مُحَمَّدٍ وَ الِهِ، وَ اَنْ يَجْعَلَكَ هِلالَ بَرَكَةٍ لاتَمْحَقُها الْاَيّامُ، وَ طَهارَةٍ لا تُدَنِّسُهَا الْاثامُ، هِلالَ اَمْنٍ مِنَ الْافاتِ، وَ سَلامَةٍ مِنَ السَّيِّئاتِ، هِلالَ سَعْدٍ لانَحْسَ فيهِ، وَ يُمْنٍ لا نَكَدَ مَعَهُ، وَ يُسْرٍ لا يُمازِجُهُ عُسْرٌ، وَ خَيْرٍ لا يَشُوبُهُ شَرٌّ، هِلالَ اَمْنٍ وَ ايمانٍ، وَ نِعْمَةٍ وَ اِحْسانٍ، وَ سَلامَةٍ وَ اِسْلامٍ. اَللَّهُمَّ صَلِّ عَلى‏ مُحَمَّدٍ وَ  الِهِ، وَ اجْعَلْنا مِنْ اَرْضى‏ مَنْ طَلَعَ عَلَيْهِ، وَ اَزْكى‏ مَنْ نَظَرَ اِلَيْهِ، وَ اَسْعَدَ مَنْ تَعَبَّدَ لَكَ فيهِ، وَ وَفِّقْنا فيهِ لِلتَّوْبَةِ، وَ اعْصِمْنا فيهِ  مِنَ الْحَوْبَةِ، وَ احْفَظْنا فيهِ مِنْ مُباشَرَةِ مَعْصِيَتِكَ، وَ اَوْزِعْنا فيهِ شُكْرَ نِعْمَتِكَ، وَ اَلْبِسْنا فيهِ جُنَنَ الْعافِيَةِ، وَ اَتْمِمْ عَلَيْنا بِاسْتِكْمالِ طاعَتِكَ فيهِ الْمِنَّةَ، اِنَّكَ الْمَنَّانُ الْحَميدُ، وَ صَلَّى اللَّهُ عَلى‏ مُحَمَّدٍ وَ الِهِ الطَّيِّبينَ الطّاهِرينَ.

» :ترجمهدعاى آن حضرت هنگامى که به ماه نو نگاه مى ‏کرد» اى آفریده مطیع، اى - رونده کوشا و شتابان، اى رفت - و آمد کننده در منازل معین شده، اى متصرف در چرخ گردان تدبیر، ایمان آوردم به آن کس که به سبب تو تاریکی ها را روشن کرد، و آنچه را که به سختى مى‏ توان یافت آشکار فرمود، و تو را علامتى از علائم چیرگى و استیلاى خود، و نشانى از نشانه ‏هاى قدرت خویش قرار داد، و تو را گاهى به نقص و گاهى به کمال، و وقتى به طلوع و زمانى به غروب، و حالتى پر نور و حالتى گرفته مسخر خویش نمود، در تمام این احالات فرمانبردار اویى، و به سوى اراده ‏اش شتابانى، منزه است او، چه عجیب است تدبیرى که در حق تو به کار برده، و چه دقیق است آنچه درباره تو انجام داده، تو را کلید ماهى نو براى برنامه ‏اى نو ساخته، پس از پروردگار که ربّ من و توست، و آفریننده من و توست، و مهار مقدّرات من و تو در کف قدرت اوست، و صورتگر من و صورتگر توست مى ‏خواهم که بر محمد و آلش درود فرستد، و تو را ماه برکتى قرار دهد که گذشت روزگاران آن را از بین نبرد، و ماه پاکیى که گناهان آن را آلوده ننماید، هلال ایمنى از آفات، سلامتى از زشتى‏ ها، هلال خوش طالعى برکنار  از نحسى، و میمنت بدون گرفتارى، و آسایش بدون دشوارى، و خیر بدون شرّ، هلال ایمنى و ایمان، و نعمت و احسان، و سلامت و اسلام باشد. بارالها بر محمد و آلش درود فرست، و ما را از خشنودترین (یاپسندیده ‏ترین) کسانى قرار ده ‏که این ماه برآنان طلوع کرده، و پاکیزه ‏ترین کسانى‏ که به ‏آن نظر نموده، و سعادتمندترین کسانى که در آن به بندگى تو کوشیده، و ما را در این ماه توفیق توبه عنایت کن، و از گناه حفظ فرما، و از دست زدن به نافرمانیت بازدار، و اداى شکر نعمتت را به ما ارزانى‏ دار، و لباس هاى عافیت و سلامت بر ما بپوشان، و به سبب انجام طاعت کامل نعمتت - را در این ماه بر ما کامل گردان، زیرا که تو بس بخشنده و ستوده ‏اى، و درود خدا بر محمد و آل پاک و پاکیزه‏ اش باد. صحیفۀ سجادیه ص ۱۸۲، شیخ کفعمی، المصباح ص ۵۶۲، علامه مجلسی، بحارالأنوار، ج ۵۵، ص ۱۷۸.

نقل است اگر کسی دسترسی به دعای فوق را نداشت و یا فرصت یا حوصله قرائت آن را نداشت أقلّش آن است که سه مرتبه بگوید اللّهُ اَکْبَر و سه مرتبه لا إلهَ الَّا الْلّه و سپس بگوید: اَلْحَمْدُ لِلّهِ الَّذى أذْهَبَ شَهْرَ کَذا وَ جاءَ بِشَهْرِ کَذا.

دوم: خواندن هفت مرتبه سوره حمد براى دفع درد چشم.
سوم: اندكى پنير خوردن، چه روايت شده : هركه خود را به خوردن آن در اول هر ماه مقيّد كند، اميد است در آن ماه حاجتش ردّ نشود.
چهارم: در شب اوّل دو ركعت نماز بجا آورد، در هر ركعت پس از سورۀ حمد سورۀ انعام را بخواند، و از خدا بخواهد او را از هر ترس و دردى ايمن گرداند، و در آن ماه حادثه ­اى را نبيند كه ناپسند او باشد.
پنجم: در روز اوّل دو ركعت نماز بجا آورد، در ركعت اول پس از سورۀ حمد سى مرتبه سورۀ توحيد، و در ركعت دوم بعد از سورۀ حمد سى مرتبه سورۀ قدر بخواند و پس از نماز صدقه بدهد، چون چنين كند، سلامتی‌اش را در آن ماه از خدا خريده است.
و از بعضى روايات استفاده می‌شود، كه پس از نماز بخواند: بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ، وَ مَا مِنْ دَابَّةٍ فِي الْأَرْضِ إِلّا عَلَى اللَّهِ رِزْقُهَا وَ يَعْلَمُ مُسْتَقَرَّهَا وَ مُسْتَوْدَعَهَا كُلٌّ فِي كِتَابٍ مُبِينٍ.
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ، وَ إِنْ يَمْسَسْكَ اللَّهُ بِضُرٍّ فَلا كَاشِفَ لَهُ إِلّا هُوَ، وَ إِنْ يُرِدْكَ بِخَيْرٍ فَلا رَادَّ لِفَضْلِهِ، يُصِيبُ بِهِ مَنْ يَشَاءُ مِنْ عِبَادِهِ، وَ هُوَ الْغَفُورُ الرَّحِيمُ.
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ، سَيَجْعَلُ اللَّهُ بَعْدَ عُسْرٍ يُسْراً، مَا شَاءَ اللَّهُ لا قُوَّةَ إِلّا بِاللَّهِ، حَسْبُنَا اللَّهُ وَ نِعْمَ الْوَكِيلُ، وَ أُفَوِّضُ أَمْرِي إِلَى اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ بَصِيرٌ بِالْعِبَادِ، لا إِلَهَ إِلّا أَنْتَ سُبْحَانَكَ إِنِّي كُنْتُ مِنَ الظَّالِمِينَ، رَبِّ إِنِّي لِمَا أَنْزَلْتَ إِلَيَّ مِنْ خَيْرٍ فَقِيرٌ، رَبِّ لا تَذَرْنِي فَرْداً وَ أَنْتَ خَيْرُ الْوَارِثِينَ.
ترجمه: به نام خدا كه رحمتش بسيار و مهربانی‌اش هميشگى است، هيچ جنبنده‌اى در زمين نيست، مگر اينكه روزى او بر خدا است و قرارگاه و امانگاهش را خدا می داند، همه اينها در كتابى روشن است.
به نام خدا كه رحمتش بسيار و مهربانی‌اش هميشگى است، اگر خدا به تو زيانى رساند، جز او كسى برطرف كننده آن نيست، و اگر خيرى را براى تو بخواهد، فضل او را بازگرداننده‌اى نيست، آن را به هركس از بندگانش بخواهد می‌رساند، و او آمرزنده و مهربان است.
به نام خدا كه رحمتش بسيار و مهربانی‌اش هميشگى است، خدا به زودى پس از دشوارى آساني قرار می‌دهد، آنچه خدا خواست همان شود، نيرويى نيست مگر به خدا، خدا ما را بس است و نيكو كارگشايى است، كارم را به خدا وامی‌گذارم كه خدا بيناى به بندگان است، معبودى جز تو نيست، من از ستم كاران بودم، پروردگارا من به آنچه از خير برايم فرود آرى نيازمندم، پروردگارا مرا تنها مگذار كه تو بهترين وارثانى « علامه مجلسی، زادالمعاد ص ۲۸۶، علامه مجلسی، بحارالأنوار ج ۹۴ص ۱۳۴، محدث نوری، مستدرک الوسائل ج ۳ ص ۳۴۹»

ششم روزه: از امورى که بر آن تأکید شده، سه روز روزه گرفتن در هر ماه است. مرحوم «علّامه مجلسى»(رحمة‌الله) در «زادالمعاد» می‌گوید: مطابق مشهور، این سه روز، پنجشنبه اوّل ماه و پنجشنبه آخر ماه و چهارشنبه اوّل از دهه وسط ماه است.

منبع: فیض العلام فی عمل الشهور و وقایع الأیام ومفاتیح الجنان حاج شیخ عباس قمی

*************************************

ب ۲) اعمال اختصاصی ماه ربیع الأول:

شب و روز اوّل ماه:

این شب به نام «لیلة المبیت» است، در این شب یک حادثه مهمّ تاریخی واقع شد و آن این که در سال سیزدهم بعثت، رسول خداصَلَّیَ‌الله‌عَلَیهِ‌وَآلِهِ از مکّه به قصد هجرت به سوی مدینه، از شهر خارج شد و در «غار ثور» پنهان گردید و امیر مؤمنان علی علیه‌السلام برای اغفال دشمنان، فداکارانه در بستر رسول خداصَلَّیَ‌الله‌عَلَیهِ‌وَآلِهِ خوابید و آیه شریفۀ «وَ مِنَ النّاسِ مَنْ یَشْرِی نَفْسَهُ ابْتِغاءَ مَرْضاتِ اللّهِ وَ اللّهُ رَئُوفٌ بِالْعِبادِ؛ بعضی از مردمِ (با ایمان و فداکار) جان خود را در برابر خشنودی خدا می فروشند و خداوند نسبت به بندگان مهربان است «در حقّ آن حضرت نازل شد؛ لذا روزه گرفتن به شکرانه سلامتی پیامبر اعظم و امیرمؤمنان از گزند کفار و مشرکان و خواندن زیارت پیامبرصَلَّیَ‌الله‌عَلَیهِ‌وَآلِهِ و علیعلیه‌السلام در این توصیه شده است.

مرحوم سیّد بن طاووس، در کتاب اقبال الأعمال دعای زیر را از کتاب المُخْتَصَرِ مِنَ الْمُنْتَخَب‌ براى این روز نقل کرده است:

اللّهُمَ‏ لا إِلهَ‏ إِلَّا انْتَ‏، يا ذَا الطَّوْلِ‏ وَ الْقُوَّةِ، وَ الْحَوْلِ وَ الْعِزَّةِ، سُبْحانَكَ ما أَعْظَمَ وَحْدانِيَّتَكَ، وَ أَقْدَمَ صَمَدِيَّتَكَ، وَ أَوْحَدَ إِلهِيَّتَكَ، وَ أَبْيَنَ رُبُوبِيَّتَكَ، وَ أَظْهَرَ جَلالَكَ، وَ أَشْرَفَ بَهاءَ آلائِكَ، وَ أَبْهى كَمالَ صَنائِعِكَ‏، وَ أَعْظَمَكَ فِي كِبْرِيائِكَ، وَ أَقْدَمَكَ فِی سُلْطانِكَ، وَ أَنْوَرَكَ فِي أَرْضِكَ وَ سَمائِكَ، وَ أَقْدَمَ مُلْكَكَ، وَ أَدْوَمَ عِزَّكَ، وَ أَكْرَمَ عَفْوَكَ، وَ أَوْسَعَ حِلْمَكَ، وَ أَغْمَضَ عِلْمَكَ، وَ أَنْفَذَ قُدْرَتَكَ، وَ أَحْوَطَ قُرْبَكَ. أَسْأَلُكَ بِنُورِكَ الْقَدِيمِ، وَ أَسْمائِكَ الَّتِي كَوَّنْتَ بِها كُلَّ شَيْ‏ءٍ، أَنْ تُصَلِّیَ عَلى‏ مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ، كَما صَلَّيْتَ وَ بارَكْتَ وَ رَحِمْتَ وَ تَرَحَّمْتَ عَلى‏ إِبْراهِيمَ وَ آلِ إِبْراهِيمَ‏ إِنَّكَ حَمِيدٌ مَجِيدٌ، وَ أَنْ تَأْخُذَ بِناصِيَتِی إِلى‏ مُوافَقَتِكَ، وَ تَنْظُرَ إِلَيَّ بِرَأْفَتِكَ وَ رَحْمَتِكَ وَ تَرْزُقَنِي الْحَجَّ إِلى‏ بَيْتِكَ الْحَرامِ، وَ انْ تَجْمَعَ بَيْنَ رُوحِي وَ أَرْواحِ أَنْبِيائِكَ وَ رُسُلِكَ، وَ تُوصِلَ الْمِنَّةَ بِالْمِنَّةِ، وَ الْمَزِيدَ بِالْمَزِيدِ، وَ الْخَيْرَ بِالْبَرَكاتِ، وَ الإِحْسانَ بِالإِحْسانِ، كَما تَفَرَّدْتَ بِخَلْقِ ما صَنَعْتَ، وَ عَلى‏ مَا ابْتَدَعْتَ وَ حَكَمْتَ وَ رَحِمْتَ.

فَأَنْتَ الَّذِي لا تُنازَعُ فِي الْمَقْدُورِ، وَ أَنْتَ مالِكُ الْعِزِّ وَ النُّورِ، وَسِعْتَ كُلَّ شَيْ‏ءٍ رَحْمَةً وَ عِلْماً، وَ أَنْتَ الْقائِمُ الدَّائِمُ الْمُهَيْمِنُ الْقَدِيرُ. إِلهِي لَمْ أَزَلْ سائِلًا مِسْكِيناً فَقِيراً إِلَيْكَ، فَاجْعَلْ جَمِيعَ أُمُورِی‏، مَوْصُولًا بِثِقَةِ الاعْتِمادِ عَلَيْكَ، وَ حُسْنِ الرُّجُوعِ إِلَيْكَ، وَ الرِّضا بِقَدَرِكَ، وَ الْيَقِينِ بِكَ، وَ التَّفْوِيضِ إِلَيْكَ.

سُبْحانَكَ لا عِلْمَ لَنا إِلَّا ما عَلَّمْتَنا إِنَّكَ أَنْتَ الْعَلِيمُ الْحَكِيمُ، سُبْحانَهُ، بَلْ لَهُ ما فِی السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ كُلٌّ لَهُ قانِتُونَ، سُبْحانَكَ فَقِنا عَذابَ النّارِ، سُبْحانَكَ تُبْتُ إِلَيْكَ وَ أَنَا أَوَّلُ الْمُؤْمِنِينَ، سُبْحانَكَ أَنْتَ وَلِيُّنا مِنْ دُونِهِمْ، سُبْحانَ اللَّهِ رَبِّ الْعالَمِينَ.

سُبْحانَ اللَّهِ وَ ما أَنَا مِنَ الْمُشْرِكِينَ، سُبْحانَ اللَّهِ عَمّا يُشْرِكُونَ، سُبْحانَ الَّذِي أَسْرى‏ بِعَبْدِهِ لَيْلًا مِنَ الْمَسْجِدِ الْحَرامِ إِلَى الْمَسْجِدِ الْأَقْصَى الَّذِي بارَكْنا حَوْلَهُ لِنُرِيَهُ مِنْ آياتِنا إِنَّهُ هُوَ السَّمِيعُ الْبَصِيرُ، فَسُبْحانَ اللَّهِ حِينَ تُمْسُونَ وَ حِينَ تُصْبِحُونَ‏، وَ لَهُ الْحَمْدُ فِی السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَ عَشِيًّا وَ حِينَ تُظْهِرُونَ. يُخْرِجُ الْحَيَّ مِنَ الْمَيِّتِ وَ يُخْرِجُ الْمَيِّتَ مِنَ الْحَيِّ وَ يُحْیِ الْأَرْضَ بَعْدَ مَوْتِها وَ كَذلِكَ تُخْرَجُونَ، سُبْحانَهُ وَ تَعالى‏ عَمَّا يُشْرِكُونَ، سُبْحانَهُ وَ تَعالى‏ عَمّا يَقُولُونَ عُلُوّاً كَبِيراً.

سُبْحانَ رَبَّنا إِنْ كانَ وَعْدُ رَبِّنا لَمَفْعُولًا، سُبْحانَ الَّذِي بِيَدِهِ مَلَكُوتُ كُلِّ شَيْ‏ءٍ وَ إِلَيْهِ تُرْجَعُونَ، سُبْحانَهُ بَلْ عِبادٌ مُكْرَمُونَ، سُبْحانَهُ هُوَ اللَّهُ الْواحِدُ الْقَهّارُ، سُبْحانَ رَبِّنا إِنَّا كُنّا ظالِمِينَ، سُبْحانَ رَبِّكَ رَبِّ الْعِزَّةِ عَمّا يَصِفُونَ، وَ سَلامٌ عَلَى الْمُرْسَلِينَ، وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعالَمِينَ. اللَّهُمَّ صَلِّ عَلى‏ مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ عَرِّفْنا بَرَكَةَ هذَا الشَّهْرِ وَ يُمْنَهُ، وَ ارْزُقْنا خَيْرَهُ وَ اصْرِفْ عَنّا شَرَّهُ، وَ اجْعَلْنا فِيهِ مِنَ الْفائِزِينَ، بِرَحْمَتِكَ يا أَرْحَمَ الرَّاحِمِين‏. سیدبن طاوس، اقبال الأعمال، ج ۲ ص ۵۹۶، علامه مجلسی، بحارالأنوار، ج ۹۵، ص ۳۴۸. 

روز دهم:

روز ازدواج رسول خداصَلَّیَ‌الله‌عَلَیهِ‌وَآلِهِ با حضرت خدیجه کبری علیهاالسلام است در حالی که رسول خداصَلَّیَ‌الله‌عَلَیهِ‌وَآلِهِ ۲۵ ساله بود و حضرت خدیجه ۴۰ ساله. به همین مناسبت روزه این روز به عنوان شکرگزاری مستحب شمرده شده است. سیدبن طاوس، اقبال الأعمال، صفحه ۵۹۹

روز دوازدهم: در این روز دو رکعت نماز مستحب است که در رکعت اوّل بعد از حمد، سه مرتبه سورۀ «قل یا ایّها الکافرون» و در رکعت دوم بعد از حمد، سه مرتبه سورۀ «توحید» خوانده شود. همچنین روزه گرفتن در این روز توصیه شده است.

روز هفدهم: همان گونه که قبلا گفته شد این روز مطابق نظر مشهور علماى امامیّه، روز ولادت رسول خداصَلَّیَ‌الله‌عَلَیهِ‌وَآلِهِ و همچنین میلاد امام صادق علیه‌السلام است و روز بسیار مبارکى است و داراى اعمالى می‌باشد:

۱) غسل به نیت روز هفدهم ربیع الأول فلاح السائل، صفحه ۶۱

۲) روزه; که براى آن فضیلت بسیار نقل شده است، از جمله در روایاتى از ائمّه معصومین(علیهم السلام)آمده است: کسى که این روز را روزه بدارد، خداوند براى او ثواب روزه یکسال را مقرّر می‌فرماید. سیدبن طاوس، اقبال الأعمال، صفحه ۶۰۳

۳) دادن صدقه، احسان نمودن و خوشحال کردن مؤمنان و به زیارت مشاهد مشرّفه رفتن. سیدبن طاوس، اقبال الأعمال، صفحه ۶۰۳

۴) زیارت رسول خداصَلَّیَ‌الله‌عَلَیهِ‌وَآلِهِ از دور و نزدیک; در روایتى از آن حضرت آمده است: هر کس بعد از وفات من، قبرم را زیارت کند مانند کسى است که به هنگام حیاتم به سوى من هجرت کرده باشد، اگر نمى توانید مرا از نزدیک زیارت کنید، از همان راه دور به سوى من سلام بفرستید (که به من می‌رسد) سیدبن طاوس، اقبال الأعمال، صفحه ۶۰۴

۵) زیارت امیر مؤمنان، علىعلیه‌السلام نیز در این روز مستحب است با همان زیارتى که امام صادقعلیه‌السلام در چنین روزى کنار ضریح شریف آن حضرتعلیه‌السلام وى را زیارت کرد. سیدبن طاوس،اقبال الأعمال، صفحه ۶۰۸

۶) تکریم، تعظیم و بزرگداشت این روز بسیار بجاست، مرحوم «سیّد بن طاووس»، در اقبال، در تکریم و تعظیم این روز به خاطر ولادت شخص اوّل عالم امکان و سرور همه ممکنات حضرت نبىّ اکرمصَلَّیَ‌الله‌عَلَیهِ‌وَآلِهِ سفارش بسیار کرده است.