اشعار

اَعُوذُ بِاللهِ مِنَ الشَّيطانِ الرَّجيم! بِسمِ اللهِ الرَّحمنِ الرَّحيمِ؛ « رَبِّ اشْرَحْ لي‏ صَدْري وَ يَسِّرْ لي‏ أَمْري وَ احْلُلْ عُقْدَةً مِنْ لِساني‏ يَفْقَهُوا قَوْلي » اللّهُمَّ کُنْ لِوَلیِّکَ الحُجَّه ابْنِ الحَسَنْ صَلَواتُکَ عَلَیهِ وَعَلی آبائِهِ فِي هذِهِ السَّاعَةِ وَ فِي کُلِّ سَاعَةِ وَلِیـَّاً وَحافِظاً وَ قائداً وَ ناصِراً وَ دَلیلًا وَعَیناً حَتَّی تُسکِنَهُ اَرْضَکَ طَوعاً وَ تُمَتـِّعَهُ فِیها طَوِیلاً!

بعد از فرا گیری شرایط و مراحل مختلف تقلید و چگونگی آن حال باید بدانیم که برای اجرای یک مجلس کامل چه چیزهایی را باید مد نظر داشت و رعایت و اجرا نمود.قبل از هر چیز باید بدانیم که یک مداح خوب باید در سطح خود با ارکان مداحی آشنایی مطلوب و قابل قبولی داشته باشد و هر روز باید این اطلاعات خود را افزایش دهد و الا نمی‌تواند مداح خوبی بوده و پیشرفت قابل قبولی داشته باشد؛ که این ارکان عبارتند از:

۱ ـ آشنایی کامل با اصول و فنون مداحی که در جلسات بعد بطور مفصل و مشروح بخش های مختلف آن را ارائه خواهیم داد.

۲ـ آشنایی با زندگانی ائمه و مقاتل آنان که این رکن نیز فقط باید از طریق مطالعه کتب معتبر کسب شود. البته می‌توان فن پردازش، فن بیان و لحن آن را بطور موقت از اساتید و مداحان ذیصلاح تقلید نمود ولیکن صحت آن روضه و متن و شرح آن را باید از روی کتب مقاتل معتبر کسب نمود.

۳ـ آشنایی با قواعد و صنایع شعری همچون: ردیف، قافیه، قالب‌های شعری، اوزان شعری و صنایع لفظی و معنوی شعر تا شعر صحیح را از شعر ناصحیح تشخیص داد.

۴ـ آشنایی کامل با قواعد روخوانی و تجوید قرآن و ادعیه و در مراحل بالاتر آشنایی با اصول لازم و کاربردی قواعد صرف و نحو عربی در مداحی‌ها

۵ ـ آشنایی با تفسیر زیارت جامعۀ کبیره که در واقع یکی از مهمترین منابع آشنایی با شأن، منزلت و جایگاه و اختیارات ائمه می‌باشد.

۶ ـ آشنایی با گوشه‌ها و نغمات دستگاه موسیقی در مداحی‌ها که این اصل باید در مراحل بالاتر و پس طی مراحل مقدماتی کسب شود.

یک مداح خوب و حرفه‌ای در اجرای برنامه خویش باید ابتدا سه اصل مهم را مد نظر قرار بدهد و بر آن اساس اجرای برنامه داشته باشد؛ اول اینکه حتماً مداحی او شامل بخش های مختلف توسل به امام زمان، پندیات، مدح و کرامات اهل بیت، شعر مرثیه‌ای و نهایتاً سینه زنی و شور خوانی باشد.( در مراسم‌های عزاداری و هیات‌ها و الا در مجالس مولودی خوانی یا مجالس ولیمه یا مجلس ختم این الگو تغییر خواهد داشت)

دوم اینکه مدت زمان اختصاص داده شده به او را مد نظر قرار بدهد و بر آن اساس برنامه ریزی کند مثلاً اگر به او گفته شده است در حد ۱۰ تا ۱۵ دقیقه مداحی کند «غالبا در مجالس مجمع الذاکرین هر شهرستان یا استان و یا مجالسی که چندین مداح وجود دارد اینگونه عمل می‌شود» دیگر نمی‌تواند در بخش پندیات یک غزل کامل بخواند بلکه بهتر است به یک رباعی بسنده کند و یا در بخش توسل به امام زمان ( عجل الله تعالی فرجه ) نباید یک غزل کامل و بلند بخواند بلکه بالعکس یک رباعی یا یک غزل ۴ یا ۵ بیتی کوتاه بخواند؛ و اگر فرصت یک ساعته به او داده‌اند صحیح نیست که با اشعار کوتاه و متعدد که بعضاً مضامین آن هم یکی نیست به ارائه برنامه بپردازد؛ بلکه باید در این مواقع یک قصیده و یا مثنوی بلند انتخاب کرده و بخواند.

و سومین نکته که باید مد نظر قرار داد نوع سلیقه و تحصیلات مستمعین است؛ مثلا اگر مستمعین شما افراد مسن هستند دیگر اجرای سبک های مختلف سینه زنی و طولانی کردن آن معنا ندارد، و یا اگر مستمعین شما افراد تحصیلکرده و اساتید دانشگاه هستند حتما باید اشعاری با مضامین پُربار و صنایع شعری بالا انتخاب و خوانده شود چنانچه باید برای افراد بی سواد یا کم سواد برعکس عمل نمود.

تذکرمهم: گاهی مواقع دیده شده است که بعضی از افراد که جسارتاً نمی‌توان از نظر تعریف حرفه‌ای آنان را مداح دانست، در مداحی‌ها خود فقط به یک بخش که اصولا سینه زنی است توجه دارند که این روش کاملا غلط و مردود است، این افراد معمولا در توجیه این اشتباه بزرگ خود می‌گویند که مستمعین ما چنین چیزی از ما می خواهند؛ اولاً اینکه این توجیهی غلط است و بیشتر برای پنهان کردن عدم توانایی خود در اجرای مختلف بخش های مداحی بکار برده می‌شود؛ ثانیاً درست است که گفته شد باید به سلایق و خواسته‌های مستمعین توجه داشت اما این بدان معنی نیست که تسلیم محض خواسته‌های مستمعین باشیم؛ در بحث های اخلاق مداحی بخشی وجود دارد به نام« تعامل و تزاید» در تعریف این بخش گفته می‌شود تعامل یعنی اینکه به خواسته‌ها و سلایق مستمعین هم توجه کنیم اما این توجه باید همراه با تزاید باشد یعنی اینکه باید تلاش کنیم به مرور سطح معلومات تمایلات و ذائقه مستمعین را ارتقاء دهیم در واقع تعامل بی تزاید معنا ندارد و مردود است.

اما قبل از پرداختن به اصل بحث لازم است انواع و اقسام مجالس نیز بازگو شود زیرا اجزاء هر مجالس و مطالبی که باید ارائه شود با توجه به فضای آن متفاوت است. ۱ـ جلسۀ هیاتی که ممکن است میلادیه و یا مرثیه ( شهادت و مرثیه) باشد ۲ـ مجالس ادعیه خوانی ۳ـ مجالس ختم و فاتحه خوانی ۴ـ مجالس ولیمه یا مجالس چاوشی خوانی ( بازگشت از مکه یا عتبات عالیات) ۵ ـ مجالس عروسی که بعضی از آنها مطابق شأن اهل بیت هم نیست و توصیه می‌شود از رفتن به اینگونه مجالس جداً خوداری فرمائید. 

با توجه به مطالب گفته شده در زیر اجزاء کامل اجرای یک مجلس بر اساس دو تایم ۱۰ دقیقه و یک ساعت تشریح می‌گردد:

۱ـ بخش های مختلف یک جلسۀ ده دقیقه‌ای شامل الف) خواندن یک رباعی صلوات ب) خواندن یک رباعی امام زمانی و یا دعای فرج و یا چند فراز کوتاه از زیارت جامعۀ کبیره به انتخاب مداح و متناسب با فضای مجلس ج) خواندن یک غزل کوتاه مدح و منقبت د) خواندن یک شعر حاوی روضه مربوطه.

نکتۀ مهم: گاهی مواقع در چنین جلسه‌ای ممکن است قبل از شما مداحی خوانده و بدون ختم کرده میگروفون و مجلس را به شما واگذار نموده است که در چنین مواقعی شما دیگر مجاز نیستید بخش های مختلف گفته شده در بالا را اجرا کنید بلکه باید ادامۀ خواندن مداح قبلی را دنبال کرده و متناسب با خواندن او و حال و هوای مجلس جلسه را ادامه داده و مستفیض فرمائید.

۲ـ بخش های مختلف یک جلسۀ یک ساعته به مناسبت شهادت حضرت زهرا سلام الله علیها:

الف) ابتدا باید یک رباعی صلوات بخوانید و یا اینکه ذکر شریف صلوات را بطور جمعی زمزمه کنیم، این رباعی بیشتر به این منظور است  که ضمن اینکه مستمعین را به سکوت و همراهی دعوت می‌کنید جلسه نیز با ذکر صلوات معطر می‌شود و به این طریق به توصیه‌ها و احادیث فراوانی که در این خصوص وارد شده است عمل کرده‌اید؛ همچنین مستمعین در مداحی شما به نوعی مشارکت داشته و پس از ذکر صلوات دیگر به عواملی همچون تعریف کردن؛ حواس پرتی و ... مشغول نباشند.

ب) خواندن دعای مقدمه‌ای استغفار؛ ( أَسْتَغْفِرُ اللَّهَ الَّذِي لاَ إِلَهَ إِلاَّ هُوَ الْحَيُّ الْقَيُّومُ؛ الرَّحْمَنُ الرَّحِيمُ ذُو الْجَلاَلِ وَ الْإِكْرَامِ‏ وَ أَسْأَلُهُ أَنْ يَتُوبَ عَلَيَّ تَوْبَةَ عَبْدٍ ذَلِيلٍ خَاضِعٍ فَقِيرٍ بَائِسٍ مِسْكِينٍ مُسْتَكِينٍ مُسْتَجِيرٍ لاَ يَمْلِكُ لِنَفْسِهِ نَفْعاً وَ لاَ ضَرّاً وَ لاَ (مَوْتاً وَ لاَ حَيَاةً وَ لاَ نُشُوراً ) ما در خصوص خواندن قرآن آیه داریم که می فرماید: ( لا یَمُسُّهُ الَّا المُطَهَّرون ) یعنی قرآن را مس نمی‌کنند مگر آنان که مطهر باشند لذا از آداب تلاوت قرآن با وضو بودن، طهارت داشتن و... تعیین شده است؛؛ طهارت نیز منظور هم طهارت ظاهری است و هم طهارت روحی است؛ با توجه به اینکه در روایات ائمه قرآن ناطق نامیده شده‌اند و همان شأن و منزلت و حرمت قرآن برای آنان نیز باید رعایت شود؛ پس نتیجه می‌گیریم قبل از مداحی و بردن نام اهل بیت با تمسک به آیه ( لا یَمُسُّهُ الَّا المُطَهَّرون ) استغفار می کنیم تا از گناه‌های احتمالیمان پاک شویم.

ج) خواندن دعای فرج و سپس یک رباعی یاغزل امام زمان (عج) به تناسب حجم مطالب و وقت شما؛ شروع مجلس با نام امام زمان (عج) نیز یک وظیفه است چنانچه به قول شاعر:

ارباب دل چو روی به سوی خدا کنند      اول به جان گمشده خود دعا کنند.

اما نکته بسیار مهم و قابل توجه اینکه باید مراقب باشیم خواندن دعای فرج نباید برای مقدمه یا رفع هم همه یا تنظیم صوت باشد شاید بتوان گفت مهمترین بخش مداحی شما همین بخش است و باید با توجه کامل همراه با حضور قلب و ملتمسانه مداح و مستمعین باشد؛ گاهی دیده شده است به این اصل مهم توجه نمی شود که این غفلت نابخشودنی بیشتر از انکه جفا به حضرت باشد ظلم به خودمان است. نکته بعدی اینکه غزل امام زمانی انتخاب شده باید متناسب به همان مناسبت (شهادت حضرت زهرا سلام الله علیها) باشد.

د) بعد از آن یک غزل یا قصیده یا مثنوی( متناسب با وقت و حجم مطالب)در مدح حضرت زهرا سلام الله علیها خوانده شود که در حین خواندن قصیده لازم است یک حدیث و یا یک کرامتی از بی بی که معمولا متناسب با معنی یکی از ابیات قصیده است بخوانید.

هـ) در بخش بعد یک غزل یا قصیده یا مثنوی مصیبت ( متناسب با وقت و حجم مطالب) انتخاب و خوانده شود؛ سعی کنید لحن و آهنگ این بخش متفاوت با بخش قبل باشد تا تنوعی هم ایجاد شود مثلاً شعری بصورت آهنگین یا زمزمه‌ای اجرا شود و در لابه لای آن و یا آنکه پس از آن روضه و زبانحال خوانده شود.

و ) ذکر سینه زنی که به ترتیب متناسب با وقت مجلس شامل بخش های: زمینه، واحد، سنگین، شور می‌باشد.

ز) بخش پایانی جلسه که شامل یک غزل یا یک رباعی ختم جلسه و سپس دعای جلسه می باشد.

دو تذکر بسیار مهم: اول اینكه فراموش نکنید که روضه‌های خوانده شده توسط شما باید ضمن اینکه حفظ حرمت اهل بیت در آن رعایت شود؛ مستند و صحیح نیز باشد و همانگونه که در بحث های مراحل تقلید هم گفته شد این بخش را شما اجازه ندارید تقلید کنید بلکه حتما حتما باید خودتان آن را از روی کتب معتبر مطالعه کنید؛ خب شناسایی مقاتل معتبر و نامعتبر هم بخشی از مطالبی است که هر مداح باید با آن آشنایی داشته باشد؛ محققین،کتب تاریخی مربوط به زندگانی و مقتل ائمه را به سه دسته تقسیم بندی کرده‌اند:

الف. کتب دسته اوّل تاریخی: یعنی کتب تألیف شده بین قرون اول تا هفتم هجری قمری؛ هر مطلبی که ما می‌خوانیم حتما باید در یکی از کتب دسته اول تاریخی آمده باشد تا مستند محسوب شود و کتب دسته دوم و دسته سوم تاریخی حتما باید مطالبشان را به یکی از کتب دسته اول تاریخی مستند کنند تا مستند محسوب شود؛ البته این بدان معنا نیست که هرآنچه در کتب دسته اول تاریخی هم آمده است صحیح است، بلکه گاهی مواقع مطالب غیر واقع و نادرست هم در این کتب دیده شده است اما تعداد آن خیلی کم است. بعضی از کتب دسته اوّل تاریخی به تر تیب قرون عبارتند از: قرن دوّم: مَقْتَلُ الْحُسَین(جـابربْنِ یزید جُعفی)، مَقْتَلُ الْحُسَین(عَمّار دُهْنی)، تَسْمِیَةُ مَنْ قُتِلَ مَع الحُسَین(فُضَیل‌ بْنِ زَبیر)، مَقْتَلُ الْحُسَین(ابی مِخْنَف). قرن سوّم: تاریخ یعقوبی(احمد بن ابی یعقوب)، اَنْسابُ الاَشْراف (یحیی بْنِ جابِر بَلاذُری)، بَصائِرُ الدَّرَجات فی فَضائِلِ آلِ مُحَمَّد(محمد بْنِ صَفّار)، تاریخ خَلِیفه (خلیفة بن خیاط)، تاریخُ الْخُلَفاءِ ـ الامامة والساسیةـ (اِبْنِ قُتیْبه دِيْنَوَری) اَلطّبَقاتُ الْکُبْری(مُحَمّد ِبْنِ سَعْد) مَقْتَلُ الْحُسَین(هِشامِ کَلْبی)، اَلاخْبارالطِوال (ابوحَنیفِه دِيْنَوَری). قرن چهارم: کامِلُ الزّیارات (اِبْنِ قولویه)، تاریخ الاُمَمُ والْمُلوک ـ تاریخ طبری ـ (محمد بْنِ جَریرِطَبَری)، شَرْحُ الأخْبار فی فَضائِلِ الائمّۀِ الأطْهار وکتاب الْمَناقِبُ وَالْمَثالِب (قاضی نُعْمان مغربی)، تاریخ اهل البیت (اِبْنِ ابی الثلج)، کِتابُ الْفُتوحِ (اِبْنِ اَعْثَم کوفی)، الْعِقدُ ِالْفَریدِ (اَحمَد بْنِ مُحَمّد انْدلسی)، مُرُوجُ الذَّهَبْ وَ مَعادِن الْجوهر(حُسین بْنِ علی مَسْعُودی)، مقاتل الطالبیین (ابوالفرج اصفهانی)، أمالی و عُیون اخبارالرضا (شیخ صدوق)، اِثباتُ الوَصیّة لِلامام علی بْنِ اَبیطالب (علی بْنِ حسین مَسْعُودی)، بَشارة المُصْطفی لِشِیعة المُرتَضی (عِمادُ الدینِ طَبَری)، تاریخنامه طبریِ (بلعمی). قرن پنجم: رجالُ النَّجاشی(علی نجاشی)، أمالی، الارشاد و مَسْارُّ الشِّیعه (شیخ مفید)، اَلْبِدْءُ وَالتّاریخِ (مُطهربْنِ طاهِر مُقَدّسی)، تَجارِبُ الاُمَمِ (ابو علی مَسْکویه)، مَقْتَلُ الْحُسَینِ (شیخ طوسی)، النَّوادِرللْراوندی (سید فضل الله راوندی). قرن ششم: رَوْضَةُ الْواعِظِینِ (فَتّالِ نیشابوری)، مَقْتَلُ الْحُسَینِ ( موفق بن احمد خوارزمی)، اِعْلامُ الْوَری بِِأعْلامِ الْهُدی (فَضل بْنِ حَسَن طَبَرْسی)، الاحْتِجاجْ عَلی اَهل الْلِجاجْ (احْمد بْنِ عَلی طَبَرسی)، مَناقِبِ آل ابیطالِب (اِبْنِ شهْرآشوب)، الثّاقِب فِی الْمَناقِب (اِبْنِ حَمْزِه طوسی)، تاجُ الْمَوالِیدْ فی مَوالِیدِ الأئمّه(فَضْلِ بْنِ حَسَن طَبَرْسی)، تاریخ دمشق (اِبْنِ عَساکِر)، الْخَرائجْ وَ الْجَرائحِ (قطب راوندی)، اَلْمُنْتَظَمْ فِی تاریخِ الاُمَمِ وَ الْمُلُوک ( اِبْنِ جَوْزیْ).  قرن هفتم: اللُهُوفُ عَلی قَتَل الطُفُوف، مِصْباحُ الزّائر و اِقْبال الأعْمال (سیّد بْنِ طاوس)، کَشْفُ الغُمَّة فی مَعْرِفَۀ الأئمّۀ (مُحَدّث‌ ارْبلی)، مُثیرُالأحْزان (اِبْنِ نمای حِلّی)، تَذْکِرَةُ الْخَواصِ (سِبْط اِبْنِ جُوْزیْ)، َالْکامِلْ فِی‌التّاریخِ (اِبْنِ اثیر)، بُغْیَةُ الطَلبِ فی تاریخ حَلَب ـ ترجمة الامام الحسین ـ (ابْنِ عَدیم)، اَلدُّرُ النَظیمْ فی مَناقِبِ الأئمَّه (حاتم شامی)، مَطالِبُ السَّئووُل فی مَناقِبِ آل الرَّسُول (محمد بن طلحه شافعی)، الکامِلُ فی السَّقیفِه ـ کامل بهائی ـ و مَناقِبُ الطّاهِرینِ (عِمادُ الدّین طبری).

ب. کتب دسته دوّم تاریخی ( کتب تألیف شده بین قرون هشتم تا دوازدهم ) که این کتب نیز در درجه دوم اهمیت قرار دارند بعضی از کتب دسته دوّم تاریخی  به تر تیب قرون عبارتند از: قرن هشتم: الْبِدایَةُ وَالنَّهایَة (اِبْنِ کَثیر). قرن نهم: تَسْلِیَةُ الْمُجالِسْ وَزِینَةُ الْمَجالِسِ (موسوی حائری)، فُصُولُ المُهِمَّۀُ فِی مَعْرِفَۀِ الائمَّۀ (صباغ مالکی)، عُمْدَةُ الطّالِبْ فِی اَنْسابِ آل اَبیطالِبْ (اِبْنِ عنبه حسینی). قرن دهم: روضَةُ الشُّهداءِ (ملا حسین کاشفی ـ این کتاب تحریفی است). قرن یازدهم :  بَحارُالأ نْوار و جَلاءالْعُیونِ (عَلاّمه مَجلسی)، اِحقاقُ الْحَقِ وَ اِزهاقِ الْباطل (مرعشی تستری)، اَلْمُنْتَخَب فِی جَمیعِ الْمَراثیِ (مُحَمد بْنِ علی طُرَیحی ـ این کتاب تحریفی است ). قرن دوازدهم : عَوالِمُ الْعُلومِ  (عبدالله بحرانی).

ج. کتب دسته سوّم تاریخی ( کتب تألیف شده بعد از قرن دوازدهم) که این به خاطر فاصله زمانی زیاد حتما باید مطالبشان به یکی از کتب دسته اول تاریخی مستند باشد؛ متاسفانه در این دوره کتب نامعتبر و غیر مستند هم چاپ شده است که غالبا در دسترس مداحان هم قرار می گیرد ( برای آگاهی بیشتر از کتب تحریفی به بخش کتاب و قسمت معرفی کتب تحریفی همین سایت مراجعه فرمائید) بعضی از کتب دسته سوّم تاریخی به تر تیب قرون عبارتند از: قرن سیزدهم : الدَّمْعَةُ السّاکِبَة (بهبهانی)، مُهیِّج الأحْزان (یزدی حائری)، ناسِخُ التّواریخ (محمد تقی سپهر)، اَسْرارالشَّهادةِ (دربندی) ـ این چهار کتاب تحریفی هستند. قرن چهاردهم: لؤلؤ ومَرجانِ (مُحَدّثِ نوری)، نَفَسُ الْمَهْمُوم و مُنْتَهَی اْلآمال (شیخ عبُاس قُمی)، ذَخیرة الدّارین (حائری شیرازی)، کِبْریتِ احْمَرِ (بیرجَنِّدی)، قَمْقامُ زَخّارِ (فرهاد میرزا)، مَقْتَلُ الْحُسَینِ (مُقَرّم)، لَواعِجُ الاَشْجان، اَعْیانُ الشِّیعَه (امین عاملی)، وَقایع الأیّامِ (خیابانی)، مُنْتَخِبُ التّواریخِ (خراسانی)، بررسی تاریخ عاشورا (دکترآیتی)، تحقیق در باره اوّل اربعین (قاضی طباطبائی). قرن پانزدهم: مقتل معصومین (محققین سازمان تبلیغات اسلامی)، مقتل جامع (پژوهشگران موسسه امام خمینی)، آینه در کربلاست (سنگری) و ...

توصیه دوم ما این است که سعي كنيد تمام روضه را يكباره نخوانيد، بلکه آن را در لابه‌لاي اشعار پخش کنیدکه با اين كار چند سود مي‌بريد:

۱. اگر مجلستان براي شنيدن ادامه روضه آماده نشود، به راحتی دنباله روضه را نمي‌خوانيد و حرمت روضه و اهل بيت را بهتر و بيشتر حفظ مي‌كنيد.

۲. فرصت بيشتري براي انتخاب جملات زيباتر، تحريك كننده‌تر، پُرسوزتر و پُرمعناتر پيدا مي‌كنيد. جملات شما باید دارای مفاهیم امام شناسی باشد ( حتّی روضه‌ها) که لازم است روی این موضوع کار کنید. در صورتي كه اگر روضه را يكجا بخوانيد اين فرصت را كمتر داريد و گاهی جملات به كار برده شده همراه با غلط‌های ادبي است، كه در صورت انتخاب جملات كوتاه و به كار بردن آن در لابه لاي اشعار اين غلط‌ها هم مي‌تواند به کمترین برسد.

۳. طول گريه و حال جلسه دركلّ خواندن شما استمرار خواهد داشت و اين يك ابتكار عمل و حُسن سليقه است. برای اين كار شعري براي خواندن انتخاب كنيد كه متناسب با روضۀ شما باشد و اين نكاتي كه عرض شد در شعر هم لحاظ شده باشد. وقتي كلّ روضه را يكباره مي‌خوانيد ممكن است چند دقيقه بشود و اگر هم موفّق به اجراي خوب روضه بشويد و مردم خوب گريه كنند، در همان چند دقيقه است و سپس دست و بال شما بسته مي‌شود، چرا كه همه چيز را گفته‌ايد و اغلب در اين مواقع است كه بعضي مدّاحان شروع مي‌كنند به ایراد حرف‌هاي نامربوط، به پندار خودشان با گفتن حرف جديد، به گونه‌ای مجلس را گرم و اداره كردن. اگر هم مجلس نگريد شروع مي‌كنند، روضۀ بازترخواندن، و سلاخي كردن، كه كاملاً غلط و اشتباه است. يكي از اصول مجلس داري اين است كه شنونده را هميشه تشنۀ روضه نگه داريد.

فرم مداحی: یکی از اصول بکار برده شده در اصول و فنون مداحی؛ عبارت فرم مداحی است و منظور این است که مداحی فرد باید دارای یک سری ویژگی‌ها؛ معیارها و الزاماتی باشد که اصطلاحاً به آن فرم مداحی گویند؛ به عنوان مثال شروع خواندن باید در پرده ۲ یا ۳ باشد« اصولاً حنجرۀ انسان بین ۱ تا ۱۸ پرده صوتی می تواند صدا ایجاد کند که در اصطلاح عامیانه آن را به ۱ تا ۶ دانگ تعبیر می‌کنند» در واقع بهترین پردۀ صوتی مناسب برای شروع مداحی پرده ۲ یا ۳ است یعنی همان حالتی که بطور طبیعی و معمولی صحبت میکنیم؛ پس از دو بیت کم کم در هر بیت یک پرده صوتی به صدای خود می افزائیم تا به پرده ۱۸ یا همان شش دانگ برسیم و پس از اجرای یک یا حداکثر دو بیت در اوج شش دانگ دوباره به پرده‌های صوتی پائین تر باز میگردیم؛ در واقع خواندن و مداحی شما باید شبیه پرواز یک هواپیما باشد؛ یعنی شما هم  باید با یک لحن و پرده مناسب شروع کرده؛ سپس کم کم آن را افزایش داده تا به اوج برسید و سپس دوباره به پرده‌های پائین باز گردید؛ که رعایت این روند را فرم مداحی گویند. البته فرم مداحی علاوه بر طبقات صوتی باید در الحان بکار برده شده نیز رعایت شود؛ به عنوان مثال برای شروع باید با گوشۀ درآمد دستگاه افشاری شروع نمود و در ابیات بعدی به گوشۀ جامه دران و سپس .... را اجرا نمود. در واقع مداحی شما چه از نظر طبقات و پرده‌های صوتی و چه از نظر الحان مورد استفاده نباید یکنواخت و یک دست باشد زیرا هم برای خود شما و هم برای مستمعین خسته کننده و کسل آور خواهد شد. که به رعایت این نکات اجرای صحیح فرم مداحی گویند.

چرا نباید برای شروع از طبقات صوتی بالا و یا نغمات میانی و الحان سخت استفاده کنیم؟ شاید برای شما این سوال پیش بیاید که به چه دلیل باید قواعد و قوانین فرم خواندن را رعایت کنیم و هر طور دلمان خواست شروع نکنیم؛ در پاسخ باید گفت اولاً در هنگام شروع مداحی اصولاً حنجرۀ شما گرم نشده است و آمادگی لازم برای اجرای الحان سخت یا مداحی در طبقات صوتی بالا را ندارد و انجام این کار موجب ایجاد فشار مضاعف بر حنجره شده که این فشار زیاد در طول زمان موجب ایجاد بیماری ندول حنجره می‌شود. ثانیاً در ابتدای خواندن شما مردم این انتظار و آمادگی لازم را ندارند که شما در پرده‌های صوتی بالا مداحی کنید و انجام این کار می تواند موجب مشوش شدن ذهن مستمعین شده و نتیجتا نتوانید مستمعین را بطور شایسته همراه و هم نوای خود گردانید؛ ضمناً به لحاظ حرفه‌ای و فنی شما باید متناسب با عکس العمل مستمعین خود پردۀ صوتی و لحن مناسب را انتخاب و اجرا کنید. ثالثاً وقتی شما با طبقۀ صوتی بالا شروع کنید جدای از مضرات گفته شده؛ اصولاً دیگر قادر نخواهید بود به پرده‌های صوتی بالاتر بروید و این یعنی یک نواختی مداحی شما که این یکنواختی هم موجب خستگی و دلسردی خود شما خواهد شد و هم موجب کسالت و بی میلی مستمعین می گردد.