کاربری جاری : مهمان خوش آمدید
 
خانه :: کتاب


مناقب الطاهرين

موضوع : چهارده معصوم (ع)
ناشر : تهران سازمان چاپ و انتشارات‏، سال چاپ: ۱۳۷۹ش‏
انتشارات :

انگیزه و شیوۀ نگارش مناقب الطاهرين:

اين کتاب يكى از چندين اثر عماد الدين طبرى در موضوع امامت و زندگى چهارده معصوم است.  وى در مقدمه مى نويسد: چون در دولت كنونى، علاقه به بيان چنين مطالبى وجود داشت، صلاح ديدم كتابى در تاريخ و زندگانى پيامبر و حضرت فاطمه و ائمه تا حضرت قائم را جمع كنم. مصحح كتاب مى نويسد: موضوع كتاب زندگانى و اثبات امامت و ولايت چهارده معصوم است و بخش عمده آن به نقل معجزات اختصاص دارد و شايد بتوان گفت كه ترجمه همه كتاب «الثاقب فى المناقب» نوشته ابن حمزه طوسى (م قرن ۶) در اين اثر آمده است.

در این كتاب فصل بندى و عنوان گذارى خاصى وجود ندارد مگر آنكه مؤلف هر باب را به يك معصوم اختصاص داده و ذيل آن فصل هايى آورده و عناوينى به زبان عربى به اين فصل ها داده است. بسيارى از فصل‏ها هم بدون عنوان است. مؤلف از عبارات عربى در كتاب بسيار استفاده كرده و آنها را به فارسى بر نگردانده است. متن فارسى هم مربوط به دوره‏اى است كه هنوز كلمات فارسى و عربى كاملا به هم آميخته بوده و گاه فهم عبارت را مشكل مى سازد. ضمن اينكه گاه عبارات فارسى مؤلف نيز واضح و گويا نيست و به سختى مى توان منظور او را فهم كرد.

در اين كتاب مطالب زيادى از مناقب و معجزات ائمه نقل شده و گاه به افراط كشيده شده و مطالبى كه در منابع معتبر ديده نمى شود نقل شده است. چنانكه اين مطالب در كتب ديگر مؤلف نيز به چشم مى خورد و مقتضاى آن دوران بوده كه تشيع تازه رو به گسترش نهاده و فضاى مناسبى براى بيان معارف خود مى ديده است.

از چاپ دو جلدى كتاب حاضر، جلد نخست تا پايان زندگى على عليه السلام است و جلد دوم به امام دوم تا دوازدهم مى پردازد. در ابتداى جلد دوم كلياتى در باره مناقب ائمه آمده است.

جایگاه ، شخصیت و زندگانی عمادالدين طبرى :

در ميان شيعيان امامى قرن ششم وهفتم دو نفر با نام عماد الدين طبرى شهرت دارند و هر كدام آثارى از خود بر جاى گذاشته ‏اند. يكى حسن بن على طبرى مؤلف تحفة الابرار ، مناقب الطاهرین و كامل بهايى است كه تا سال ۷۰۱ در حيات بوده و ديگرى محمد بن ابی ‏القاسم طبرى مؤلف بشارة المصطفى است كه تا سال ۵۵۳ اطلاعى از او در دست هست. بنابراين يكى به قرن ششم و ديگرى به قرن هفتم مربوط است.

درباره اين دو نفر آگاهى‏ هاى زيادى نداريم جز آنكه از لابلاى آثار آنان به مطالبى دست يافته‏ اند.

آثار حسن بن على بن محمد طبرى‏: مؤلف كامل بهايى و تحفة الابرار و مناقب الطاهرين، حسن بن على بن محمد طبرى يا طبرسى است كه در مازندران متولد شده، در سال ۶۶۷ با مردمى از بروجرد مناظره‏اى داشته، در سال ۶۷۱ در قم به ترجمه كتابى مشغول بوده، و سال بعد از آن براى مناظره به اصفهان رفته است. در سال ۶۷۳ در اصفهان كتاب مناقب الطاهرين را به بهاءالدين جوينى داده و دو سال بعد كتاب كامل السقيفه را به نام همو نوشته و از اين رو به كامل بهايى شهرت يافته است. در اين دوره كه شيعيان به دليل گرايش ايلخانان مغول به تشيع موقعيتى يافته بودند عالمان تلاش می ‏كردند حقانيت مذهب خود را اثبات كنند.

علاوه بر اين سه اثر مهم، آثار ديگر اين عالم شيعى امامى عبارتند از: اسرار الامامه كه به سال ۶۹۸ و در اواخر عمرش نوشته است، اربعين بهايى در تفضيل على(ع)، العمده، الفصيح در احكام به زبان فارسى، جوامع الدلائل در امامت به زبان عربى، عيون المجالس، معتقد الامامه و... چنانكه پيداست بيشتر آثار حسن بن محمد طبرى در عقايد و بخصوص موضوع امامت و بيان فضايل على (ع) و برترى او بر خلفاى غاصب است. همچنين برخى آثار فقهى او نشان می‏دهد كه از فقهاى عصر خود بوده و نظرات او نيز در كتب فقهى مطرح است.

در مجموع وى در تبيين معارف شيعه دوازده امامى تلاش زيادى كرده ولى به اقتضاى دوره خود و با توجه به اينكه در اين زمان شيعيان، تازه از خفقان سياسى و فرهنگى چندين قرن سر بر آورده بودند، در آثار وى مطالبى كه محل تأمل و نقد جدى ست وجود دارد. به طورى كه برخى از اين مطالب پيش از وى يافت نشده و به نظر می ‏رسد طبرى منشأ ورود آن به كتب متأخران شده است.

منبع : مجموعه سیره معصومین